EPTS؛ فناوری تازه فیفا برای تحلیل عملکرد تیم‌ها در جام جهانی 2018
فناوری روز‌به‌روز کاربرد بیشتری در عرصه‌ی ورزش پیدا می‌کند و نفوذ آن در ورزش محبوبی چون فوتبال نیز اجتناب‌ناپذیر است. در حال حاضر، اوج پیوند فناوری با فوتبال را می‌توان در جام جهانی امسال روسیه مشاهده کرد. فیفا در جام ۲۰۱۸ برای نخستین بار از فناوری‌های تازه‌ای استفاده کرده است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به سیستم کمک‌داور ویدئویی (VAR) با هدف کاهش اشتباهات داوری اشاره کرد.
علاوه بر این، فیفا برای نخستین بار در جریان جام جهانی امسال به مربیان اجازه‌ی تحلیل داده‌های حاصل از ردیابی حرکات بازیکنان را حین بازی می‌دهد. یک جفت دوربین ردیاب اپتیکال، داده‌های مکانی را برای هر بازیکن و توپ ثبت می‌کند. سپس این داده‌ها و ویدئوی ضبط‌شده از طریق فناوری‌های قابل حمل کوچک در دسترس تمام تیم‌ها قرار می‌گیرد. فیفا بدین منظور به یک تحلیلگر مستقر در جایگاه بالای نیمکت و مربی داخل زمین یک تبلت اختصاص می‌دهد.
تحلیلگر به یک اپلیکیشن که امکان رسم طرح‌های آزادانه را روی تصاویر ویدئویی فراهم می‌کند، دسترسی خواهد داشت. تصاویر ثابت با نمودارها می‌توانند به‌منظور تغییر یا اصلاح نحوه‌ی بازی تیم‌ها در حین مسابقه از طریق شبکه‌ی اینترنت ارسال شوند. همچنین یک ارتباط رادیویی ایمن بین تحلیلگر و مربی برقرار خواهد بود و در صورتی که فضای استادیوم بیش از حد شلوغ و پرسروصدا باشد، می‌توانند از طریق اپلیکیشن نیز به چت کردن با یکدیگر بپردازند. فیفا این پلتفرم را «سیستم‌های عملکرد الکترونیکی و ردیابی» یا به اختصار EPTS می‌نامد.
سیستم‌های عملکرد الکترونیکی و ردیابی که شامل فناوری‌های پوشیدنی و مبتنی بر دوربین می‌شود، به‌منظور کنترل و بهبود عملکرد تیم‌ها و بازیکنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم در درجه‌ی اول موقعیت بازیکن و توپ را ردیابی می‌کند؛ اما می‌توان در ترکیب با دستگاه‌های میکرو الکترومکانیکی همچون شتاب‌سنج، ژیروسکوپ و غیره نیز از آن استفاده کرد. همچنین پایشگرهای ضربان قلب به‌همراه دیگر دستگا‌ه‌ها، فشار یا پارامترهای فیزیولوژیکی را اندازه‌گیری می‌کنند. در حال حاضر، سه نوع دستگاه ردیاب فیزیکی در بازار موجود است:
سیستم‌های دوربین اپتیکال
مزایا:
- عدم مزاحمت برای بازیکنان.
- استفاده‌ی گسترده در بازار فوتبال.
- نرخ نمونه‌برداری بالا و امکان ردیابی توپ.
محدودیت‌ها:
- تعداد محدود اندازه‌گیری‌ها.
- نیازمند اصلاح دستی در صورت انسداد ردیابی.
- زمان نصب و راه‌اندازی.
سیستم‌های موقعیت‌یاب محلی (LPS)
مزایا:
- امکان اندازه‌گیری‌های بسیار زیاد.
- دقت داده‌های اندازه‌گیری‌شده در زمان واقعی.
- کاهش احتمالا تداخل در مسیر انتقال با بهره‌گیری از فناوری باند فوق هوشمند.
محدودیت‌ها:
- نصب ثابت.
- هزینه‌های نصب.
- زمان نصب.
سیستم‌های موقعیت‌یاب جهانی (GPS) و ماهواره‌ای ناوبری جهانی (GNSS)
مزایا:
- امکان اندازه‌گیری‌های بسیار زیاد.
- زمان کوتاه نصب و راه‌اندازی.
- عدم نیاز به اپراتور
محدودیت‌ها:
- اتصال دستگاه به بازیکن و اندازه‌ی دستگاه برای استفاده‌های مکرر مشکل‌ساز است.
- خط دید سیگنال ماهواره‌ای در ورزشگاه.
- نگرانی در مورد دقت داده‌های اندازه‌گیری‌شده.
به‌کارگیری EPTS در دیگر ورزش‌ها
استفاده از سیستم‌های عملکرد الکترونیکی و ردیابی در ورزش‌های مهم چندان مرسوم نیست و اجرای آن در جام جهانی امسال ابتکار عملی بی‌سابقه از سوی فیفا محسوب می‌شود. با این حال، برخی از لیگ‌های ورزشی پرطرفدار در ایالات متحده از چندی پیش استفاده از این فناوری را آغاز کرده‌اند. لیگ حرفه‌ای بسکتبال آمریکا (NBA) با آغاز فصل ۲۰۱۲-۲۰۱۳ اجازه‌ی استفاده از داده‌ها و ویدئو‌های کنار زمین را صادر کرد و این سیستم را تا پیش از بازی‌های فصلی ۲۰۱۶-۲۰۱۷ ارتقا داد. در طرف دیگر، لیگ هاکی ملی آمریکای شمالی (NHL) در جریان بازی‌های پلی‌آف سال گذشته، تنها اجازه‌ی استفاده از آیپد‌های مجهز به ویدئو را در نیمکت صادر کرد؛ اما پاییز گذشته این برنامه را در بازی‌های فصلی معمول گسترش داد. لیگ ملی فوتبال آمریکایی (NFL) نیز تنها امکان دسترسی به تصاویر ثابت را در تبلت‌های کنار زمین فراهم کرد.