آمازون و ای بی بهشت چینی‌ها برای فرار مالیاتی

سال‌های سال است که مشتریان اروپایی سایت آمازون از خریدن هر کالایی از کتاب گرفته تا شارژر موبایل و تحویل گرفتن آن در محل مورد نظرشان لذت می‌برند. کالاهایی که تنها در مدت چند ساعت یا نهایتا چند روز به دست مشتری می‌رسند و قیمتشان از فروشگاه‌های خرده‌فروشی کمتر است. در آمریکا نیز شرایط مشابهی وجود دارد و فروشگاه‌های آنلاین در حال از بین بردن فروشگاه‌های فیزیکی هستند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۳ حدود ۲۱ درصد تمام خرده‌فروشی‌های اروپا به جز مواد غذایی به فروشگاه آنلاین تبدیل شود. اما اخیرا پلت‌فرم‌های دیجیتال به دلیل کمک کردن به خارجی‌ها برای فرار مالیاتی مورد انتقاد شدید قرار گرفته‌اند.

در اتحادیه‌ی اروپا تقریبا تمام فروشندگان بازار باید مالیات بر فروش خود که به آن مالیات ارزش افزوده یا VAT گفته می‌شود را گزارش داده و پرداخت کنند. در انگلستان، مالیات بر ارزش افزوده‌ی استاندارد ۲۰ درصد بوده و در آلمان ۱۹ درصد است. اما به تازگی گزارش شده است هزاران فروشنده که محصولات خود را در سایت‌های آمازون و ای‌بی به فروش می‌رسانند و اکثر آن‌ها چینی هستند، مالیات بر ارزش افزوده‌ی خود را پرداخت نمی‌کنند. این فرار مالیاتی به آن‌ها اجازه می‌دهد محصولاتی با قیمت بسیار پایین‌تر از رقبا ارائه دهند. کمیسیون اتحادیه‌ی اروپا مقدار تقلب مالیاتی را ۵ میلیارد دلار تخمین زده است و قصد دارد با این موضوع برخورد جدی کند.

مارک استیر، تحلیل‌گر داده و مشاور تجارت الکترونیک گفته است حدود ۱۵ هزار معامله‌گر چینی در بازار آمازون آلمان ثبت‌نام کرده‌اند، اما یک سوم آن‌ها شماره شناسایی VAT خود را در پروفایلشان وارد نکرده‌اند یا برخی شماره‌های وارد شده فاقد اعتبار هستند. استیر تخمین می‌زند در کشور آلمان به تنهایی حدود ۱۰ هزار فروشنده‌ی چینی در سایت آمازون از پرداخت مالیات فرار می‌کنند و همین تعداد متقلب چینی در سایت ای‌بی نیز وجود دارد. وزیر امور مالی آلمان اعلام کرده است فرار مالیاتی سالانه بیش از صدها میلیون یورو به درآمد حاصل از مالیات این کشور آسیب می‌زند.

در ماه آگوست امسال یک کاربر اهل مونیخ به نام مایکل گزارشی از فرار مالیاتی یک شرکت چینی ارائه داده است. او قصد خرید کارتریج پرینتر داشت و پیشنهاد خوبی برای خرید در سایت آمازون دیده بود. در این پیشنهاد چهار بسته کارتریج ۸.۹۹ یورو قیمت داشت و اولین خریداران نیازی به پرداخت هزینه‌ی حمل‌ونقل نداشتند. سایت آمازون همچنین عنوان کرده بود که قیمت محصول شامل مالیات آلمان شده است. مشتری آلمانی محصول را سفارش داد اما فروشنده‌ی واقعی محصول شرکتی به نام Cseein بود. روز بعد خدمات تحویل آمازون کارتریج‌ها را به مایکل تحویل می‌دهد اما بسته‌‌بندی محصول فاقد فاکتور است. مایکل این موضوع را در یک ایمیل با شرکت Cseein مطرح می‌کند و شرکت به سرعت فاکتور را برای مایکل ارسال می‌کند اما یک جای کار ایراد دارد. فاکتور شامل شماره فاکتور، آدرس مایکل در آلمان و آدرس شرکت در چین است و همه چیز در نگاه اول بدون نقص به نظر می‌رسد. پایان هر فاکتور معمولا سه خط دارد: خط اول قیمت خالص محصول، خط دوم مقدار مالیات بر ارزش افزوده و خط سوم که از جمع دو قیمت قبلی به دست می‌آید و قیمت نهایی محصول است. مایکل متوجه می‌شود شرکت مقدار مالیات بر ارزش افزوده را عنوان نکرده و شماره شناسایی مالیات بر ارزش افزوده نیز ندارد.

ناتالی هارکسن، کارشناس مالیات بر ارزش افزوده در شهر فرانکفورت می‌گوید فاکتور ناقص، نشان دهنده‌ی این است که فروشنده احتمالا مالیات بر ارزش افزوده‌ی خود را پرداخت نکرده است. شرکت Cseein شماره شناسایی VAT خود را در پروفایل فروشگاه آنلاین وارد کرده است اما این شماره برای مالیات بر ارزش افزوده‌ی کشور انگلستان است و اینجا کاربردی ندارد. زمانی که در ایمیل از آن‌ها پرسیده شد آیا شرکت مالیات خود را پرداخت می‌کند یا خیر در پاسخ گفته شد ما تمام مالیات مربوط به خرید و فروش در اتحادیه‌ی اروپا را به کشور انگلستان پرداخت می‌کنیم. آن‌ها همچنین گمان کرده بودند ایمیل از طرف یک مشتری معمولی ارسال شده و به او پیشنهاد داده بودند در صورت تمایل می‌تواند مبلغ اضافه را پرداخت کند. هارکسن معتقد است این شرکت‌ها درک درستی از قانون مالیات در اروپا ندارند. شرکت‌هایی که از مالیات فرار می‌کنند، قیمت کمتری برای محصول پیشنهاد می‌دهند و این موضوع باعث می‌شود رقبای آن‌ها شانسی برای رقابت در بازار نداشته باشند همچنین بودجه‌ی دولت‌ها نیز ضربه‌ی بزرگی می‌بیند.

مارتین، یکی از خرده‌فروشانی است که در سایت آمازون و ای‌بی کیف می‌فروشد. او می‌گوید دانش‌آموزان زیادی را می‌بینید که اغلب آن‌ها کوله‌پشتی‌های چینی دارند. او خودش نیز کوله‌پشتی‌های چینی در سایت آمازون برای فروش گذاشته است اما از آنجایی که یک شهروند آلمانی است باید مالیات خود را پرداخت کند، زیرا در غیر این صورت جریمه یا حتی زندانی خواهد شد. او می‌گوید فروشنده‌های چینی از پرداخت ۱۹ درصد مالیات خود اجتناب می‌کنند و این موضوع کسب‌وکار او را تحت تأثیر قرار داده است. او معتقد است دلیل اصلی پایین بودن قیمت اجناس چینی فرار آن‌ها از پرداخت مالیات است. او هر سال بین ۱۰ تا ۱۲ هزار کیف لوازم آرایشی تولیدی خودش را در بازار آمازون به فروش می‌رساند، اما اکنون میزان فروش محصولاتش به ۴۰۰ عدد در سال کاهش پیدا کرده است.

مارتین دولت و سایت‌های آمازون و ای‌بی را مورد انتقاد قرار داده و دلیل بروز چنین مشکلی را عدم توانایی آن‌ها در دریافت مالیات از فروشندگان چینی می‌داند. او می‌گوید صاحبان بازار باید به این موضوع اهمیت دهند، اما به نظر می‌رسد برایشان مهم نیست کمیسیون‌شان از چه راهی تأمین می‌شود. بسیاری از متقلبان مالیاتی چینی محصولات خود را به راحتی در آمازون به فروش می‌رسانند زیرا محصولات خود را به انبارهای آمازون در آلمان وارد کرده‌اند و می‌توانند مانند سایر تولیدکنندگان آلمانی محصولات خود را در کمترین زمان به مشتری تحویل دهند.

در اکتبر سال ۲۰۱۷ کمیته‌ی حساب‌های عمومی انگلستان از مقامات بابت عدم تلاش کافی برای فرار از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده انتقاد کرد. کمیته‌ در پاسخ به این انتقاد، مبارزه با متقلبان مالیاتی را به بازی موش و گربه تشبیه کرد و در ادامه گفت بازارهای آنلاین را به ارائه‌ی داده در مورد تک‌تک فروشندگان، حجم و ارزش فروش محصولاتشان وادار کرده است. شرکت ای‌بی نیز اعلام کرده است همکاری نزدیکی با مبارزان مالیاتی دارد تا تمام فروشندگان سایت از قوانین پیروی کنند.

کشور آلمان نیز برای رسیدگی به این موضوع اقدامات قانونی کرده است. آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان در روز اول ماه آگوست لایحه‌ای از وزارت امور مالی را تحویل داد که اگر توسط پارلمان تأیید شود، بازارهای آنلاین آلمان از سال ۲۰۱۹ مجبور به همکاری با مقامات مالیاتی خواهند شد. این طرح قرار است از ماه ژانویه آغاز شود و بازارهای آنلاین موظف هستند داده‌ی مربوط به فروشندگان خود را مانند کشور انگلستان اعلام کنند. چنانچه فروشندگان باز هم از پرداخت مالیات فرار کنند، آمازون و ای‌بی بابت بودجه‌ی از دست رفته مسئول خواهند بود.

شرکت آمازون در سال ۲۰۱۶ در مورد مشکل مالیات بر ارزش افزوده‌ی آلمان گفته بود خرده‌فروشان آمازون شرکت‌های مستقلی هستند که اجرای تعهدات مالی مسئولیت خودشان است و این موضوع هیچ ارتباطی با شرکت آمازون ندارد. اما بعد از گذشت دو سال و درز کردن این موضوع به مطبوعات به نظر می‌رسد این شرکت اهمیت بیشتری برای جلوگیری از فرار مالیاتی قائل شده است. آن‌ها اعلام کرده‌اند به طور کامل از قوانین مربوط به برابری پرداخت مالیات بر ارزش افزوده حمایت می‌کنند و ابزار و اطلاعات لازم را در اختیار فروشندگان قرار می‌دهند. آن‌ها همچنین اعلام کرده‌اند در صورت آگاهی از تخلف فروشندگان مبنی بر عدم پرداخت مالیات بلافاصله حساب کاربری فروشنده را مسدود خواهند کرد.

طفره رفتن فروشندگان آمازون و ای‌بی از پرداخت مالیات ارزش افزوده ممکن است به وضع قوانین جدی‌تری منجر شود. اتحادیه‌ی اروپا مشغول تصویب قوانینی است که بازارهای آنلاین را مسئول ضمانت پرداخت مالیات توسط فروشندگان می‌داند. به نظر می‌رسد این قانون در سال ۲۰۲۱ اجرا خواهد شد. اما این اصلاحات ممکن است برای مدت کوتاهی جواب دهد. غول تجارت الکترونیک چین یعنی شرکت علی‌بابا در حال گسترش در بازار اروپا است و تاجران چینی می‌توانند پیشنهادهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده‌ی خود را در این سایت درج کنند. مقامات اروپایی نسبت به آمازون و ای‌بی کنترل کمتری روی علی‌بابا دارند.