اپل و بزرگان دنیای فناوری، گمشده در دوراهی بقا و نوآوری

همانطور که انتظار می‌رفت، اپل در تاریخ ۲۱ شهریور طی مراسمی واقع در سالن استیو جابز، از جدیدترین محصولات سخت‌افزاری خود رونمایی کرد. کوپرتینونشین‌ها در طول این مراسم از مدل جدید اپل واچ با نام اپل واچ سری ۴ و سه مدل جدید آیفون با نام‌های آیفون‌ XS، آیفون XS‌ مکس و آیفون XR معرفی به‌عمل آوردند.

محصولات فوق در حالی به کاربران معرفی شدند که تقریباً به‌واسطه‌ی شایعات و گزارش‌های متعدد پیشین، هیچ نکته‌ی مبهمی درباره‌ی آن‌ها وجود نداشت.

با این حال، چند سالی می‌شود که به نشر این اطلاعات پیش از معرفی محصول نهایی عادت کرده‌ایم؛ اطلاعاتی که در چند سالِ اخیر با شدت و سرعت بیشتری فاش می‌شوند و جذابیت‌های محصولات جدید را برای کاربران از بین می‌برند.

آیفون‌های امسالِ اپل در حالی معرفی شدند که دیگر خبری از جذابیت‌ِ سال‌های قبل نبود؛ البته این نخستین ‌بار نیست که چنین حسی را نسبت به محصولات جدید کوپرتینویی‌ها داریم. در واقع از زمان معرفی آیفون ۶ اس و آیفون ۶ اس پلاس، افول کنفرانس‌های اپل برای کاربران مشهود شد؛ اما این افول، امسال به بالاترین میزان خود رسید؛ به‌گونه‌ای که حتی‌ سرسخت‌ترین طرفداران این برند نیز به نبود تغییراتِ جذاب در آیفون‌های امسال معترض هستند.

همه‌ی ما می‌دانیم که اپل در آیفون‌های سری S، تغییرات را به‌قسمت سخت‌افزاری خلاصه می‌کند و ظاهر دستگاه را در اغلب اوقات دست نخورده رها می‌کند. از آیفون 4S که سیری با آن معرفی شد تا آیفون 5S با سنسورِ انگشتِ تاچ آیدی و آیفون 6S با تاچ سه‌بعدی، همگی بهبودهای قابل‌توجهی را نسبت به نسلِ پیشینِ خود تجربه کردند تا کاربران دلیلی موجهی برای خرید آن‌ها داشته باشند.

در آیفون 4S اپل برای نخستین‌بار از دستیار صوتی اختصاصی خود با نام سیری رونمایی کرد؛ دستیاری که به‌لطف استفاده از هوش مصنوعی، قادر به تشخیص صدای کاربر و انجام دستورات و فرامین وی بود. اضافه‌شدنِ سیری به آیفون 4S در کنار بهبودهای سخت‌افزاری، کاربران را به خرید این مدل ترغیب می‌کرد؛ زیرا در ازای پولی که مصرف‌کنندگان پرداخت می‌کردند، از ویژگی‌ها و قابلیت‌های کاربردی جدیدی بهره‌مند می‌شدند.

در آیفون 5S نیز شرایط به‌ همین‌گونه بود. اپل برای اولین‌بار شیوه‌ی جدیدی را برای قفل‌گشایی دستگاه معرفی کرد. قابلیت جدید که با نام تاچ آیدی شناخته می‌شد، قطعه‌ای سخت‌افزاری بود که در کلید هوم قرار می‌گرفت و به کاربران اجازه می‌داد تا فقط با اثرانگشت خود، اقدام به قفل‌گشایی دستگاه کنند. این شیوه‌ی جدید احراز هویت بعدها با اضافه‌شدن اپل پی و امکان استفاده از آن برای اپلیکیشن‌های شخص‌ثالث، کاربردی‌تر شد و توانست نحوه‌ی استفاده‌ی کاربران از دستگاه موبایلشان را در ابعاد گوناگونی دستخوش تغییر کند.

در آیفون 6S اگرچه تغییرات رنگ‌و‌بوی کمتری داشتند؛ اما بازهم یک مزیت رقابتی نسبت به نسل پیشین وجود داشت. اهالی کوپرتینو در این نسخه، از تاچ سه‌بعدی رونمایی کردند که براساس فشار کاربر روی صفحه‌نمایش، قابلیت‌های مختلفی را در اختیار افراد قرار می‌داد. البته این قابلیت هیچگاه نتوانست به‌مؤفقیت سیری و تاچ آیدی دست پیدا کند و اگرچه هم‌اکنون در نسل‌های جدید آیفون‌ نیز شاهد حضور آن هستیم؛ اما تقریباً اکثر کاربران گوشی‌های آیفون، با تاچ سه‌بعدی در استفاده‌ی روزمره بیگانه هستند.

آیفون 6S را می‌توان سرآغاز انتقادهای گسترده به اپل دانست. با معرفی آیفون 6S و پس از آن آیفون ۷، بسیاری از صاحب‌نظران و اهالی فناوری به نبود روح نوآوری در محصولات جدید این شرکت انتقاد داشتند.

حال پس از گذشت یک‌ سال از رونمایی آیفون ۱۰ که حجم این انتقادات را اندکی کاهش داد، نوبت به سری S رسیده است؛ با این تفاوت که اینبار برخلاف سال‌های پیشین، تغییرات آیفون‌های جدید تنها به ارتقاء مشخصات سخت‌افزاری خلاصه می‌شود و دیگر خبری از ویژگی‌های نوآورانه‌ی جدیدی چون تاچ آیدی و... نیست.

پرچمدارهای جدید اپل به غیر از تغییر در اندازه و سخت‌افزار، اضافه‌شدنِ رنگ‌ِ جدید و معرفی نسخه‌ای نسبتاً ارزان‌قیمت، چیزی برای عرضه نداشتند. این موضوع در حالی رخ داده که حتی افزایش توانِ پردازنده‌ی جدید A12 بایونیک نسبت به نسخه‌های پیشین، شیب صعودی کمتری داشته است و اپل علیرغم استفاده از لیتوگرافی ۷ نانومتری، نتوانسته به پیشرفتی بیشتر از ۱۵ درصد دست پیدا کند.

با تمامی این اوصاف، امروز قرار نیست درباره‌ی اپل و مشکلاتِ اخیرش در خلق محصولات هیجان‌انگیز صحبت کنیم. متأسفانه مواردی که در عبارات فوق مطالعه کردید، تنها منحصر به یک شرکت فناوری خاص نیست. چند سالی می‌شود که غبارِ رکود نوآوری بر تنِ بزرگان فناوری نشسته و آن‌ها را تنها به فتح بازارهای بیشتر و افزایش درآمدهایشان سوق داده است؛ در این بین، اپل که خود آغازگر عصر جدید گوشی‌های هوشمند بود، بیش از همه درگیر این غبار شده و تقریباً تمایلی که در گذشته برای خلق تکنولوژی‌های جدید در این شرکت وجود داشت، اکنون بسیار کمتر دیده می‌شود.

با نگاهی اجمالی به رویداد‌های بزرگان فناوری اعم از گوگل، سامسونگ و... در سال‌های اخیر، با پدیده‌ای جدید روبرو می‌شوید. تقریباً این‌روزها اکثر کنفرانس‌هایی که با محوریت فناوری برگزار می‌شوند، دیگر جذابیت گذشته را برای کاربران تداعی نمی‌کنند. محصولاتِ جدید غول‌های فناوری تنها به ارتقاهای اندکِ سخت‌افزاری خلاصه می‌شوند و تجارب کاربری مصرف‌کنندگان تقریباً دست‌نخورده باقی می‌مانند.

حال سؤال اینجاست که ریشه‌ی پدیدآمدنِ چنین معظلی چیست؟ آیا شرکت‌های فناوری به حد اعلای تکنولوژی دست پیدا کرده‌اند و پیشرفت را تنها در بازی با ارقام می‌بینند؟ پاسخ این سؤال قطعا یک «نه» محکم است. با نگاهی گذرا به عملکرد شرکت‌های چینی در چندسال اخیر، پُر واضح است که دنیای فناوری و به‌خصوص، صنعت گوشی‌های هوشمند هنوز پتانسیل‌های بسیاری برای پیشرفت دارد.

اوپو و ویوو دو نمونه‌ی بارزی هستند که تنها با نیروی خلاقیت، موفق به خلق محصولی نوآورانه و زیبا در حوزه‌ی گوشی‌های هوشمند شدند. با وجود اینکه بزرگان فناوری بودجه‌ی عظیمی را در دست دارند؛ اما در چشم‌انداز آن‌ها، تحقق رؤیای گوشی‌ تمام‌صفحه بدون استفاده از بریدگی صفحه‌نمایش امری محال و ناممکن به‌نظر می‌رسد؛ ناممکنی که به‌وسیله‌ی چینی‌ها ممکن شد. بریدگی صفحه‌نمایش معظلی است که این روزها بسیاری از کاربران را درگیر خود کرده است. این مورد زمانی خود را نشان می‌دهد که قصد تماشای فیلم یا عکس در قالب تمام صفحه‌ داشته باشید؛ آنگاه قرارگیری بخشی از تصویر در زیرِ بریدگی، امری اجتناب‌ناپذیر است.

متأسفانه در این میان، دنباله‌روی دیگر شرکت‌های فناوری نظیر هواوی، شیائومی، ایسوس و... از این تِرِند نافرجام، شرایط را برای کاربران سخت‌تر کرده است.

در آن سو نیز، سامسونگ به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی گوشی‌های اندرویدی قرار دارد که اگرچه پیروی از ترند بریدگی صفحه‌نمایش را پیش نگرفته؛ اما نبود تغییرات موجه در محصولاتِ اخیرش، بسیاری از کاربران را نسبت به خود و کلِ صنعت گوشی‌های هوشمند دلسرد کرده است.

 شایعاتِ مربوط به محصولات آتی شرکت‌ها را کنار بگذارید؛ کیست که نداند به فراخور گذشتِ زمان، فناوری نیز با تغییر روبرو می‌شود. روی سخنِ ما در این مقاله، تغییراتِ اندک گوشی‌های هوشمند در ۳ سالِ گذشته است.

شرایط کنونی دنیای فناوری به‌گونه‌ای رقم خورده که کاربران برای خرید محصولاتِ جدید با یک سراب فناوری روبرو هستند؛ سرابی که در کنفرانس‌ها، محصول را موجه نشان می‌دهد؛ اما هرچه به آن نزدیک‌تر می‌شویم، این سراب دور و دورتر می‌شود تا آنجا که به‌کلی از بین می‌رود.

از حوزه‌ی گوشی‌های هوشمند هم گذر کنیم، به دیگر دسته‌بندی‌های فناوری نظیر رایانه‌های شخصی و لپ‌تاپ‌ها می‌رسیم. شوربختانه در سال‌های گذشته، تغییرات روی داده در این حوزه‌ها، تنها به تغییرات ظاهری خلاصه شده است و عملاً به جز بُعد نرم‌افزار و توانِ سخت‌افزار، تفاوت قابل‌توجهی در تجربه‌ی کاربری محصولات کنونی با محصولات ۵ سال پیش وجود ندارد.

در این میان، مایکروسافت به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی دنیای فناوری توانسته به‌لطف برند سرفیس، نوآوری‌های جذابی را وارد محصولاتی نظیر تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای All in One کند. سرفیس‌، سرفیس‌بوک و سرفیس استودیو همگی نمونه‌هایی هستند که تنها به‌‌لطف اصلاح دسته‌بندی‌های پیشین، مؤفق به خلق فرم فکتورهای جدید شده‌اند.

چندسالی از معرفی این محصولات می‌گذرد و اگر دوباره به کنفرانس‌های مایکروسافت برای معرفی این دستگاه‌ها نگاهی بیاندازیم، شور و هیجان وصف‌ناپذیرِ موجود در بین حضار چیزی است که پس از گذشت چند سال، هنوز نمونه‌ی مشابه آن‌ را در مراسم فناوری مشاهده نکرده‌ایم. جلوگیری از درز اطلاعات و به‌کارگیری تیمی خلاق برای خلق محصولات، برند سرفیس را به الهه‌ی خلاقیت در دنیای تکنولوژی تبدیل کرده است.

درز نکردنِ اطلاعاتِ مربوط به محصولاتِ جدید مایکروسافت، خود بیانگر یک موضوع دیگر است. عزم مایکروسافت برای جلوگیری از فاش‌شدنِ برنامه‌های این شرکت نشان می‌دهد که خواستن توانستن است و اگر محصولی با تغییرات نوآورانه در چنته داشته باشید، می‌توانید برای ایجاد هیجان‌ بیشتر در زمان رونمایی، جلوی نشر پیش‌ از موعد اطلاعات را بگیرید.

این روزها به‌وفور دیده می‌شود که مدت‌ها قبل از معرفی یک محصول، اطلاعاتِ مربوط به آن در محافل فناوری نقل می‌شود؛ بدین ترتیب، تا زمان رونمایی رسمی از دستگاه موردنظر، تقریباً هیچ جنبه‌ی مبهمی درباره‌ی آن وجود نخواهد داشت.

با این حال، ساده‌انگارانه است اگر درز این اطلاعات و تصاویر را ناخواسته و به‌دور از آگاهی تولیدکننده بدانیم. برای درک بهترِ این موضوع، خود را به جای تولیدکننده‌ای بگذارید که قصد معرفی محصولی با تغییرات بسیار اندکی را دارد. اگر شما به‌کلی جلوی نشر اطلاعات را بگیرید، بدون شک نبود تغییرات در هنگام رونمایی از محصول موردنظرتان، بازخوردهای منفی بسیار بیشتری را با خود به همراه خواهد داشت. حال اگر رویه‌ی کنونی شرکت‌های فناوری را در پیش بگیرید و اندک‌اندک تا زمان معرفی، اطلاعاتی را از طریقِ منابع مختلف فاش سازید، انتظار مخاطبین جای خود را به عادت خواهد داد؛ بنابراین در مراسمی که برای رونمایی دستگاهتان تدارک می‌بینید، هیچ‌یک از حضار و مخاطبین، انتظارِ ویژگی‌ جدیدی را ندارند؛ زیرا ابعاد معرفی‌شده از محصولتان، برای اکثر افراد تبدیل به یک امر عادی شده است.

اکنون این پرسش پیش می‌آید که آیا رویه‌ی کنونی فعلی بزرگان فناوری تأثیری بر انقلاب بعدی دنیا دیجیتال خواهد گذاشت؛ انقلابی که به باور بسیاری از صاحب‌نظران، با عینک‌های واقعیت‌افزوده محقق خواهد شد. فعلاً نمی‌توان درباره‌ی این موضوع با قطعیت سخن گفت؛ اما چیزی که عیان است، تمایل کمتر بزرگان تکنولوژی به برداشتنِ گام‌های بلند و اساسی است که ریسک‌های بزرگتری را می‌طلبد. برای رهایی از این سستی و رخوت، بازیابی روحیه‌ی استارتاپی در شرکت‌ها است تا دوباره‌ نوارِ نوآوری روی غلطک بیافتد و مصرف‌کنندگان شاهد محصولات هیجان‌انگیزی باشند.