هواوی چگونه می‌تواند از تحریم‌های آمریکا در امان بماند

تحریم‌های آمریکا هواوی را در شرایط بسیار سختی قرار داده است؛ به‌طوری‌که هرروز شاهد خبری جدید مبنی بر قطع همکاری یکی دیگر از شرکت‌های بزرگ فناوری با شریک دیرینه‌ی چینی‌شان هستیم. شکی نیست هواوی براثر تحریم‌ها، چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت، با مشکلات زیادی رو‌به‌رو خواهد شد؛ اما بقای غول فناوری-مخابراتی چین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده‌ی تجهیزات زیرساخت و تلفن هوشمند، محل بحث و اختلاف‌نظر بین صاحب‌نظران دنیای فناوری است. درحالی‌که برخی کارشناسان شانس کمی برای در امان ماندن هواوی از تحریم‌ها قائل هستند و به‌عنوان شاهدی برای مدعای خود به فروپاشی تقریبی ZTE براثر تحریم‌های آمریکا استناد می‌کنند، بسیاری دیگر عقیده دارند «هواوی بزرگ‌تر از آن است که شکست بخورد» و علاوه‌برآن، چینی‌ها با درنظرگرفتن مجموعه‌ای از تدابیر و اقدامات ممکن است بتواند اثرهای مخرب تحریم‌ها را به‌حداقل برساند.

پیش‌ازاین در زومیت، تاریخچه‌ی اختلاف هواوی و دولت آمریکا و مشکلاتی را بررسی کرده‌ایم که تحریم‌ها برای این شرکت چینی ایجاد خواهد کرد. حالا در این مطلب قصد داریم راهکارهای احتمالی هواوی برای چیره‌شده بر این مشکلات را واکاوی کنیم.

سیستم‌عامل

با پایان‌یافتن مهلت ۹۰ روزه‌ی همکاری شرکت‌ها با هواوی، پشتیبانی گوگل از تلفن‌های هوشمند ساخت این شرکت (شامل هر دو برند هواوی و آنر) رسما به‌پایان خواهد رسید و درنتیجه، دیگر شاهد استفاده از سرویس‌ها و خدمات گوگل، فروشگاه اپلیکیشن پلی‌استور و دریافت به‌موقع وصله‌های امنیتی گوگل در گوشی‌های جدید ساخت هواوی نخواهیم بود. پیش از ادامه مطلب، بد نیست باردیگر یادآوری کنیم که بنابر اعلام گوگل، این محدودیت‌ها تنها شامل تلفن‌های جدید هواوی خواهد شد و پشتیبانی از گوشی‌های قدیمی و فعلی هواوی همچنان ادامه خواهد داشت.

به‌جز وصله‌های امنیتی گوگل که هواوی راهی برای دریافت زودهنگام آن‌ها نخواهد داشت و باید منتظر عرضه‌شدن عمومی کد آن‌ها در «پروژه‌ی اندروید متن باز» (AOSP) باشد، چینی‌ها ممکن است بتوانند راه‌حل جایگزینی برای سایر محدودیت‌های ذکر شده پیدا کنند.

رابط کاربری EMUI هواوی

هنگامی‌که صحبت از سیستم‌عامل‌های موبایل مستقل از گوگل و اپل به‌میان می‌آید، ممکن است در ذهن بسیاری افراد نام‌های شکست‌خورده یا کمتر موفقی مانند ویندوزفون، بلک‌بری اواس، تایزن، فایرفاکس اواس و اوبونتو تاچ تداعی شود؛ اما درادامه توضیح خواهیم داد چرا سیستم‌عامل احتمالی هواوی بخت بیشتری برای موفقیت دارد.

فروشگاه اپلیکیشن

شاید در نگاه اول، باتوجه‌به تجربه‌ی ناموفق ویندوزفون و بلک‌بری اواس (دو سیستم‌عامل موبایلی که همواره بعد از اندروید و iOS بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص داده بودند)، بخت اندکی برای موفقیت سیستم‌عامل هواوی و فروشگاه اپلیکیشن اختصاصی آن قائل شویم؛ اما نباید فراموش کنیم به‌احتمال زیاد، فروشگاه هواوی با ویندوزفون استور و بلک‌بری ورلد (BBW) بسیار متفاوت خواهد بود و از بسیاری جهات به اپ‌استور آمازون شباهت بیشتری خواهد داشت.

فروشگاه اختصاصی AppGallery هواوی

بلک‌بری هم در مقطعی پشتیبانی بومی از اپلیکیشن‌های اندروید را به سیستم‌عامل خود اضافه کرده بود؛ اما به‌دلیل تفاوت ماهیتی بلک‌بری او اس با اندروید، اپلیکیشن‌های اندرویدی روی گوشی‌های بلک‌بری با مشکل یا عملکرد ضعیف اجرا می‌شدند. همین موضوع سرانجام بلک‌بری را متقاعد کرد تا در تلفن‌های هوشمند جدید خود به استفاده از سیستم‌عامل اندروید رو بیاورد.

چندی پیش جو بلفیوری، از مدیران ارشد مایکروسافت در پاسخ به پرسش یکی از کاربران در توییتر درباره‌ی کمبود اپلیکیشن‌های ویندوز ۱۰ موبایل نوشته بود:

ما خیلی تلاش کردیم تا توسعه‌دهنده‌ها را ترغیب [به پشتیبانی از ویندوز موبایل] کنیم. به آن‌ها پول پرداخت کردیم و حتی خودمان برایشان اپلیکیشن نوشتیم. اما تعداد کاربران به‌قدری کم بود که برای بیشتر شرکت‌ها ارزش سرمایه‌گذاری نداشت.

علت کم بودن اپلیکیشن‌های فروشگاه ویندوزفون از زبان یکی از مدیران ارشد مایکروسافت

با‌توجه‌به اینکه هواوی پس از سامسونگ بزرگ‌ترین تولید کننده‌ی تلفن هوشمند در جهان است و از این لحاظ حتی بالاتر از اپل قرار دارد، در مذاکره با توسعه‌دهنده‌ها برای جذب اپلیکیشن به فروشگاه اختصاصی، قطعا دست بالاتری از مایکروسافت، بلک‌بری و آمازون خواهد داشت. توسعه‌دهنده‌ها نیز به‌احتمال زیاد لازم نیست تا اپلیکیشن‌های خود را برای عرضه در فروشگاه هواوی از نو بنویسند یا آن‌ها را پورت کنند؛ بلکه تنها کافی است تا همان پکیج ارسالی برای گوگل پلی را با اندکی تغییر در فروشگاه جدید به‌ثبت برسانند.

اما حتی اگر بیشتر توسعه‌دهنده‌ها از اپ‌گالری هواوی پشتیبانی کنند، همچنان یک مشکل دیگر وجود خواهد داشت: اپلیکیشن‌های آمریکایی. همان‌طورکه در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، حتی با صرف‌نظر کردن از اپلیکیشن‌های ساخت گوگل (مانند یوتیوب و کروم و جیمیل و...)، باز هم بیشترِ اپلیکیشن‌های پرطرفدار پلی‌استور آمریکایی هستند.

برترین اپلیکیشن‌های پلی‌ استور به‌جز اپلیکیشن‌های گوگل (اپلیکیشن‌های با علامت ضربدر قرمز آمریکایی هستند)

خوشبختانه گوگل اجازه‌ی استفاده از چندین فروشگاه اپلیکیشن به‌صورت هم‌زمان روی دستگاه‌های اندرویدی را می‌دهد؛ درنتیجه هواوی می‌تواند علاوه‌بر فروشگاه اختصاصی خود، از فروشگاه‌های ثالث نیز در سیستم عاملش استفاده کند. احتمال استفاده‌ی هواوی از چنین راهکاری، با‌توجه‌به انتشار خبر مذاکره‌ی این شرکت با Aptoid چندان دور از واقعیت به‌نظر نمی‌رسد. با استفاده از فروشگاه‌های ثالث، هواوی ممکن است بتواند به‌نوعی مشکل همکاری نکردن بعضی شرکت‌های نرم‌افزاری با فروشگاه اختصاصی خود به‌دلیل تحریم‌های آمریکا را نیز حل کند. برای مثال ازآنجایی‌که Aptoid فروشگاهی پرتغالی با بیش از ۷۰۰ هزار اپلیکیشن است و همین حالا هم طیف وسیعی از اپلیکیشن‌های آمریکایی (ازجمله اپلیکیشن‌های گوگل) را در خود جای داده است، می‌تواند در دورزدن تحریم‌ها به هواوی کمک کند.

اما اگر هواوی بتواند با کمک فروشگاه‌های ثالث تحریم‌های آمریکا را دور بزند و دسترسی به تمام اپلیکیشن‌های موجود در گوگل پلی را برای کاربران خود فراهم کند، همچنان تا اجرای کامل و روان این اپلیکیشن‌ها روی پلتفرم خود یک قدم فاصله خواهد داشت؛ هواوی باید جایگزینی برای سرویس‌ها و API-های گوگل پیدا کند.

سرویس‌های اندروید گوگل در مقایسه با سرویس‌های پروژه‌ی اندروید متن باز

سخت‌افزار

اگرچه تقریبا تمامی قطعات سخت‌افزاری محصولات هواوی در خاک چین تولید می‌شوند؛ اما تکنولوژی‌های به‌کار رفته در بسیاری از آن‌ها متعلق به آمریکا است. وب‌سایت ورج با بررسی کالبدشکافی گوشی P30 Pro توسط سایت ifixit، قطعات سخت‌افزاری با منشاء آمریکایی را شناسایی کرده و جایگزین‌های غیر آمریکایی برای آن‌ها پیشنهاد داده است که درادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

البته نباید فراموش کرد که هواوی با داشتن آزمایشگاه‌های پیشرفته و بودجه‌ی تحقیق و توسعه (R&D) سالانه‌ی ۲۰ میلیارد دلاری، درصورت احساس نیاز می‌تواند بسیاری از قطعات مورد نیاز خود را از صفر طراحی کند.

سیستم روی چیپ (SoC)

بااینکه هواوی جزو معدود شرکت‌هایی است که چیپ‌های تلفن‌هایش را خودش طراحی می‌کند، پردازنده‌های کرین این شرکت همچنان برپایه‌ی معماری ARM هستند. این معماری به شرکت انگلیسی آرم (که خود بخشی از هلدینگ ژاپنی سافت‌بنک است) تعلق دارد که به‌تازگی اعلام کرده است روابط تجاری خود را با هواوی تعلیق خواهد کرد. آرم درباره‌ی علت این تصمیم اینگونه توضیح داده است که «فناوری به‌کاررفته در معماری تراشه‌های این شرکت اصلیتی آمریکایی دارند و آن‌ها نگران این بوده‌اند که هدف تحریم آمریکا قرار بگیرند».

پس از این مدت، هواوی دیگر قادر به استفاده از چیپ‌های اختصاصی خود نخواهد بود و از آنجایی که کوالکام هم شرکتی آمریکایی است، مجبور است برای تهیه‌ی SoC دست‌به‌دامان سامسونگ یا مدیاتک شود؛ هرچند درست مانند آرم، دیگر شرکت‌های غیر آمریکایی هم ممکن است از ترس تحریم‌های آمریکا روابط خود با هواوی را قطع کنند.

مشخص نیست که در چنین صورتی، آیا هواوی همچنان قادر به تولید یا تهیه‌ی تراشه برای تلفن‌های هوشمندش خواهد بود یا نه؛ اما ترزا تینگبو، رئیس HiSilicon در نامه‌ای سرگشاده در اینباره نوشته است:

ما درحقیقت سال‌ها است که چنین روزی را پیش‌بینی می‌کردیم و نقشه‌ی جایگزینی برای آن داریم.

اظهارنظر ترزا تینگبو گمانه‌ها در رابطه با توسعه‌ی یک معماری اختصاصی را نیز مطرح می‌کند که باید دید آیا رنگ واقعیت به خود می‌گیرد یا خیر؟!

گوریلاگلس

کورنینگ، شرکت آمریکایی سازنده‌ی گوریلاگلس، وظیفه‌ی تأمین محافظ صفحه‌نمایش گوشی هواوی P30 Pro و تعداد دیگری از تلفن‌های جدید این شرکت را برعهده داشته است. درصورت قطع روابط کورنینگ با هواوی، چینی‌ها می‌توانند به‌جای گوریلاگلس از محافظ «دراگون‌تریل» ساخت شرکت ژاپنی AGC Asahi Glass استفاده کنند.

حافظه‌ی فلش

درحال‌حاضر حافظه‌ی فلش گوشی P30 Pro توسط شرکت آمریکایی مایکرون تأمین می‌شود. شرکت‌های دیگری مثل توشیبا و سامسونگ می‌توانند به‌عنوان شریک تجاری جایگزین مایکرون شوند؛ هرچند هواوی هم شاید بتواند ازطریق HiSilicon حافظه‌ی اختصاصی خودش را توسعه بدهد.

مهلت ۹۰ روزه برای آغاز تحریم‌ها، شاید بیش از اینکه از لحاظ پشتیبانی نرم‌افزاری گوگل به‌کار هواوی بیاید، فرصتی مغتنم برای خرید و انبارکردن سخت‌افزارهای حیاتی برای شرکت باشد.

کسب‌وکار تجهیزات زیرساخت

تنها چند روز پس از اعمال تحریم‌های جدید آمریکا، رن ژنگفی، بنیان‌گذار و مدیرعامل هواوی در مصاحبه با گاردین گفت «بخش 5G هواوی [از تحریم‌های آمریکا] مطلقا تأثیر نخواهد پذیرفت».

او همچنین حدود یک ماه قبل از تحریم‌های جدید، درباره‌ی تأثیر تحریم‌های احتمالی آمریکا بر تجارت تجهیزات زیرساخت شرکت گفته بود که این بخش از کسب‌و‌کار هواوی آسیب چندانی از تحریم‌ها نخواهد دید. ژنگفی که برای اولین‌بار پس از دستگیرشدن دخترش در کانادا درمقابل دوربین رسانه‌ها ظاهر شده بود؛ در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت:

جهان بزرگ است و هنوز کشورهایی وجود دارند که پذیرای ما باشند. هواوی همین حالا هم ۱۳۱ قرارداد نسل پنجم شبکه‌های مخابراتی دارد و بیش از ۳۰ ایستگاه مخابراتی 5جی به نقاط مختلف دنیا ارسال کرده است.

در این مصاحبه مدیرعامل هواوی به پرسش‌های خبرنگار بی‌بی‌سی درباره‌ی ارتباط هواوی با دولت چین، دستگیرشدن دخترش و اتهام سرقت تکنولوژی شرکت‌های غربی، پاسخ‌های جالبی می‌دهد. هواوی مصاحبه‌ی کامل آقای ژنگفی در برنامه‌ی «غول‌های فناوری آسیا» را در کانال یوتیوب خود قرارداده است که می‌توانید درادامه آن را با زیرنویس فارسی تماشا کنید.

تحریم هواوی واقعا منصفانه است؟

در جریان نزاع آمریکا و هواوی، با دو ادعای کاملا متفاوت از دو سوی ماجرا طرف هستیم. از طرفی آمریکا هواوی را به جاسوسی و سرقت تکنولوژی و اطلاعات محرمانه‌ی شرکت‌های غربی متهم می‌کند و از سوی دیگر هواوی با ردکردن اتهامات واردشده، عقیده دارد تحریم این شرکت ربطی به نگرانی‌های امنیتی طرف غربی ندارد؛ بلکه آمریکا با این کار هدفی سیاسی را در راستای جنگ تجاری با چین دنبال می‌کند. اما شواهد و قرائن درباره‌ی ادعاهای طرفین دعوا چه می‌گوید؟

بررسی ادعاهای طرفین

علاوه‌بر دولت آمریکا، طرف‌های ثالث و شرکت‌های مستقل چندملیتی چون سیسکو، ودافون، نورتل، تی-موبایل، موتورولا و مایکروسافت تابه‌حال هریک به‌نحوی هواوی را به سرقت مالکیت معنوی و ایجاد مشکلات امنیتی متهم کرده‌اند (برای مطالعه‌ی بیشتر درباره‌ی هریک از این اتهام‌ها، می‌توانید روی نام شرکت‌ها کلیک کنید). ازآنجایی که تعدادی از این ادعاها تابه‌حال با سند و مدرک به اثبات رسیده‌اند و حتی هواوی در برخی موارد اتهام را پذیرفته است، به‌نظر می‌رسد ادعای آمریکا دراین‌باره چندان بی‌پایه و اساس نباشد.

باید توجه داشت موارد و مثال‌هایی که در این مطلب به آن‌ها اشاره شد، نه‌ برای توجیه رفتارهای مشابه هواوی، بلکه برای نشان‌دادن استاندارد دوگانه‌ی دولت‌های غربی در مواجهه با نقض قوانین به‌وسیله‌ی شرکت‌هایی داخلی و خارجی است.

درمقابل، هواوی ادعا می‌کند تحریم این شرکت با انگیزه‌های سیاسی و در راستای جنگ تجاری آمریکا و چین صورت‌ گرفته است. آمریکا این ادعا را رد می‌کند؛ اما با‌توجه‌به اینکه هنگام لغو تحریم‌های آمریکا علیه ZTE اعلام شد «این کار را به‌عنوان لطفی شخصی از طرف پرزیدنت ترامپ برای رئیس جمهور چین انجام شده است» و با‌توجه‌به صحبت‌های جدید دونالد ترامپ مبنی بر اینکه «هواوی می‌تواند بخشی از توافق تجاری با چین باشد»، به‌نظر می‌رسد آمریکایی‌ها تحریم هواوی را به‌چشم فرصتی برای گروکشی سیاسی و اهرمی برای فشار آوردن به چین درجریان مذاکرات تجاری می‌بینند.

جمع‌بندی

اینکه «آیا هواوی می‌تواند از تحریم‌های آمریکا در امان بماند؟» بستگی به مدت‌زمان موردنظر دارد. با‌توجه‌به آنچه در این مقاله گفته شد، کسب‌وکار تلفن‌های هوشمند هواوی احتمالا در کوتاه‌مدت دوام خواهد آورد؛ اما اگر تحریم‌ها ادامه داشته باشند، ممکن است محدودیت‌های نرم‌افزاری اعمال شده کمی از جذابیت گوشی‌های هواوی و آنر نسبت به رقبا بکاهد. ازطرفی فرایند دورزدن تحریم‌ها و متکی‌شدن به تولیدکننده‌ی خارجی برای قطعاتی چون SoC، حاشیه‌ی سود تلفن‌ها را برای هواوی کاهش خواهد داد. از طرف دیگر همان‌طورکه گفته شد، کسب‌وکار تجهیزات زیرساخت مخابراتی هواوی بسیار کمتر از بخش تلفن‌های هوشمند آن تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

همچنین در پاسخ به این پرسش که «در نزاع هواوی و دولت آمریکا، حق با کدام طرف است؟» تشخیص اینکه درنهایت کفه‌ی ترازوی حق به سمت کدام‌یک می‌چرخد را به شما می‌سپاریم. دیدگاه‌های ارزشمند خود را با ما و مخاطبان زومیت در میان بگذارید.