فیسبوک به‌روزرسانی جدید برنامه‌های رابط‌‌ خوانش مغز و کامپیوتر خود را منتشر کرد

فیسبوک به لطف تیمی از دانشمندان تحت حمایت لابراتور واقعیت مجازی (Facebook Reality Labs-backed) در دانشگاه کالیفرنیا سان فرانسیسکو (University of California, San Francisco) به‌روزرسانی برنامه‌های بلندپروازانه‌ی رابط خوانش مغز و کامپیوتر خود را منتشر کرده است. پژوهشگران UCSF به‌تازگی نتایج جدیدترین آزمایش خود را در رمزگشایی گفتار افراد با استفاده از الکترودهای ایمپلنت شده منتشر کردند. این پژوهش روشی برای «خواندن» سریع کلمات و عبارات از مغز است و به‌نظر می‌رسد فیسبوک درحال نزدیک‌تر شدن به رویای دستیابی به سیستم تایپ افکار غیرتهاجمی (noninvasive thought-typing system) خود است.

هم‌اکنون امکان تایپ افکار با استفاده از رابط مغز و کامپیوتر وجود دارد، اما این سیستم‌ها اغلب نیازمند هجی تک‌تک کلمات با استفاده از یک صفحه کلید مجازی است. در آزمایش جدید فیسبوک که در Nature Communications منتشر شده است، آزمودنی‌ها به سوالات چند گزینه‌ای گوش می‌کردند و پاسخ‌ها را با صدای بلند بیان می‌کردند. سپس، یک آرایه الکترود فعالیت‌های مرتبط با بخش‌های تولید و درک گفتار در مغز را ثبت می‌کرد و به‌طور هم‌زمان به‌دنبال الگویی برای مطابقت کلمات و عبارات خاص بود.

برای نمونه، اگر آزمودنی‌ها می‌شنیدند که کسی از آن‌ها می‌پرسد: «چه ساز موسیقیایی را برای شنیدن دوست دارید؟» و شرکت‌کنندگان به یکی از چندین گزینه موجود مانند «ویولن» یا «طبل» پاسخ می‌دادند درحالی که فعالیت مغزی آن‌ها در طول پرسش و پاسخ این آزمایش درحال ثبت شدن بود. این سیستم می‌توانست حدس بزند چه زمانی سوالی از آزمودنی‌ها پرسیده می‌شود و چه زمانی آن‌ها به این سوالات پاسخ می‌دهند؛ یعنی سیستم جدید قادر به پیش‌بینی محتوای هر دو وقایع گفتاری بود. پیش‌بینی‌های انجام شده براساس محتوای گفتار قبلی شکل می‌گرفت؛ زمانی‌که سیستم تعیین می‌کرد چه سوالی برای آزمودنی هنگام شنیدن پخش شود، سپس براساس سؤال طرح شده، مجموعه پاسخ‌های احتمالی را محدود می‌کرد. این سیستم موفق شد تا نتایجی با دقت ۶۱ تا ۷۶ درصد را به دست آورد در حالیکه به‌طور تصادفی انتظار می‌رفت، به میزان دقت ۷ تا ۲۰ درصدی دست یابد.

ادوارد چانگ، نویسنده اصلی و استاد جراحی مغز و اعصاب UCSF، گفت:

با استفاده از سیستم جدید، توانستیم ارزش رمزگشایی هر دو طرف مکالمه را نشان دهیم، هم زمانی‌که فردی سوالی را می‌شنود و هم هنگامی که پاسخ سؤال مطرح شده را می‌گوید.  

این درحالی است که چانگ بیان کرد، این سیستم تاکنون فقط مجموعه بسیار محدودی از کلمات را تشخیص می‌دهد و از شرکت‌کنندگان فقط ۹ سؤال با ۲۴ گزینه پاسخ احتمالی کلی پرسیده شده است. افراد مورد مطالعه این پژوهش از ایمپلنت‌های بسیار تهاجمی استفاده کردند؛ این آزمودنی‌ها کسانی بودند که برای جراحی صرع آماده شده بودند. افراد مذکور در طول انجام آزمایش، نه‌تنها به پاسخ سوالات فکر می‌کردند بلکه با صدای بلند جواب می‌دادند.

عملکرد این سیستم با سیستمی که فیسبوک در سال ۲۰۱۷ معرفی کرده بود، تفاوت‌های بسیاری دارد. در سال ۲۰۱۷ فیسبوک سیستم غیرتهاجمی، به‌شکل کلاهی هوشمند را معرفی کرده بود که این امکان را به افراد می داد تا بیش از ۱۰۰ کلمه در دقیقه را بدون ورود متن به‌صورت دستی یا رونویسی گفتار به متن تایپ کنند. همچنین فیسبوک از هدست واقعیت مجازی که با حمایت لابراتور ساخته شده بود، یاد کرد که می‌تواند فعالیت مغزی را با استفاده از نور مادون قرمز نزدیک ‌بخواند و ثبت کند.

فیسبوک تنها شرکت بزرگی نیست که در زمینه رابط مغز و کامپیوتر فعالیت می‌کند. نئورالینک (Neoralink) شرکت مرموز ایلان ماسک به‌تازگی کارهای جدیدی را روی ایمپلنت رشته‌ای برای خوانش مغز انجام داده است. حتی اگر فیسبوک هرگز نتواند تکنولوژی خوانش مغز را به محصولات خود اضافه کند (چیزی که در صورت به واقعیت پیوستن با نگرانی‌هایی نیز همراه خواهد بود)، پژوهشگران می‌توانند از این تکنولوژی برای بهبود زندگی افرادی که به دلیل فلج حرکتی یا مواردی از این دست نمی‌توانند صحبت کنند، استفاده کنند.

چانگ افزود:

درحال حاضر، بیماران مبتلا به افت گفتاری به دلیل فلج حرکتی، محدود به هجی کردن کلمات به آهستگی هستند. درحالی که در بسیاری از موارد، اطلاعات بیشتری در مغز این بیماران وجود دارد که برای تولید گفتار روان و بدون نقص مورد نیاز است. امیدواریم که با دستیابی به این تکنولوژی، امکان صحبت کردن برای این بیماران فراهم شود.