آیا سرویس هم‌پیمایی اوبر می‌تواند ناجی این شرکت باشد؟

اوبر در روز دهم ماه می سال ۲۰۱۹، عرضه‌ی‌ عمومی سهام خود را در این بورس آغاز کرد. اینکه بگوییم این شرکت در عرضه‌ی سهام کاملا ناموفق ظاهر شد، بی‌انصافی است، اما همه‌ی سهام‌ با قیمتی که ۴۵ دلار از قیمت واقعی‌آن ارزان‌تر بود، فروخته شدند. شرکت در اولین روز معاملاتی خود شکست خورد و سرمایه‌گذاران اولیه، ۶۱۸ میلیون دلار هزینه‌کردند که بزرگ‌ترین ضرر روز اول عرضه‌ی عمومی سهام از سال ۱۹۷۵ تاکنون، به‌شمار می‌آید.

اوبر به منظور جلوگیری از هزینه‌های اضافی، اعلام‌ کرد که قصد دارد تعداد ۴۰۰ نفر از کارمندان خود را تعدیل نیرو کند. به‌دنبال این تصمیم، غول تاکسی‌رانی جهان روز چهارشنبه، در‌حالی‌که عنوان سهامی‌عام را با خود یدک می‌کشید، پس از نگارش این مطلب، دومین گزارش مالی خود را منتشر کرد.

بعد از کشمکشی شدید برای کاهش قیمت با رقبا، رشد درآمد اوبر، که زمانی رقم قابل‌توجهی را شامل می‌شد، کاهش یافت و شرکت با ضرر مالی‌ فراوانی مواجه‌ شد. باوجود ۹۱ میلیون کاربر آمریکایی و درآمد خالص ۱۱/۳ میلیارد دلاری در سال ۲۰۱۸، کاهش سود اوبر بیش‌از ۳/۷ میلیارد دلار تا ماه مارس همان سال برآورد شد که تاکنون بزرگ‌ترین ضرر ثبت شده، در ابتدای عرضه‌ی عمومی سهام است.

مت کندی، یک استراتژیست تجاری در شرکت آمریکایی سرمایه‌ی رنسانس (Renaissance Capital)، که مبادله‌های مالی عرضه‌ی عمومی سهام‌را مدیریت می‌کند، گفت:

واقعیت این‌ است که اوبر، شرکتی ۸۰ میلیارد دلاری است که تا به‌حال نتوانسته خود را اثبات کند.

او همچنین افزود که سرمایه‌گذاران، منتظر اتفاق خاصی هستند ،در حالی‌که حتی تصمیم اوبر مبنی‌بر تعطیل‌کردن یک‌سوم از واحد بازاریابی، جذابیت خاصی برای آن‌ها ندارد.

وی در ادامه گفت:

تغییر در نحوه‌ی سازمان‌دهی شرکت، درست بعد از عرضه‌ی عمومی سهام، معقول نیست. اوبر سالانه ۲ میلیارد دلار از دست می‌دهد و به‌همین‌ علت باید روی بهتر‌ شدن مدل کسب‌و‌کار خود تمرکز کند. هنوز شک و تردید زیادی در رابطه با صنعت هم‌پیمایی آنلاین وجود دارد و این شک‌و‌تردید در قیمت سهام تأثیر‌گذار است.

پس از اعلام تعدیل نیرو، مدیرعامل شرکت، دارا خسروشاهی، به سایر کارمندان گفت، که افکار عمومی احساس می‌کنند روند توسعه‌ی شرکت درحال کند‌ شدن است. وی در ادامه افزود:

کند‌بودن روند توسعه‌ی شرکت باید سریعاً بررسی شود. بسیاری از تیم‌های ما خیلی بزرگ و پرجمعیت هستند که باعث می‌شود در کارها تداخل ایجاد شود و صاحب‌نظران، تصمیم‌های بی‌مفهومی بگیرند و درنهایت نتایج خوبی حاصل نشود. من برای پیروزی در رقابتی بسیار حساس و مهم اینجا هستم.

دو عضو هیئت‌مدیره‌ی اوبر، آریانا هافینگتون و مت کوهلر، به تبعیت از اولین کارمند اوبر، رایان گریوز، استعفا دادند. این دو، شریک عمده‌ی شرکت بنچمارک بودند که زمانی بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در اوبر بود. یک هفته پس از استعفای آن‌ها، شرکت این تعدیل نیرو را عملی کرد.

خسروشاهی در ماه ژوئن، بارنی هارفورد، مدیر عملیات و ربکا مسینا، مدیر ارشد بازاریابی‌ را که از اعضای تیم اجرایی بودند، اخراج کرد.

اما هنوز نمی‌دانیم ایراد این شرکت در الگوی نامناسب کسب‌وکار است یا در نحوه‌ی مدیریت شرکت یا هر دوی آن‌ها. اوبر زمانی تعدیل نیرو کرد که شرکت رقیب، لیفت، نیز تصمیم گرفت مدیرعامل خود، جان مک‌نیل، را که نزدیک به دو سال برای این‌شرکت کار کرده‌ بود، اخرا ج‌کند. در آن‌زمان، لیفت ۲۹ درصد و اوبر ۶۹ درصد از بازار تاکسی آنلاین را به خود اختصاص داده‌ بودند و لیفت نیز عرضه‌ی عمومی سهام نه‌چندان موفقی را پشت سر گذاشته ‌بود.

اکنون سرمایه‌گذاران کنجکاو هستند که آیا نابسامانی اوضاع مالی اوبر رفع شده‌ است یا خیر؟ باتوجه به آمار و ارقام اخیر شرکت، می‌توان گفت طرح هم‌پیمایی آنلاین، می‌تواند با موفقیت ادامه یابد، اما درمورد اهداف جدید شرکت، مانند تحویل غذا و بار یا مسائل اساسی‌تر نظارتی و مدیریتی باید اندکی زمان صرف شود.

خسروشاهی در نوامبر گذشته گفت اوبر نمی‌خواهد سودهایی مطابق با انتظارات و پیش‌بینی‌ها داشته باشد‌. وی خطاب به گروهی از سهام‌داران که خواستار سودآوری قابل پیش‌بینی از طرف اوبر بودند، پاسخ داد: «بروید بانک بخرید».

البته همه‌ی تحلیل‌گران نسبت به این شرکت بدبین نیستند. دن ایوز از مؤسسه‌ی Wedbush Securities در یادداشتی خطاب‌به سرمایه‌گذاران نوشته‌ است:

اصلی اساسی درمورد سود کوتاه‌مدت ما، توانایی اوبر برای استفاده از خدمات تاکسی آنلاین و تحویل غذا (Uber Eats)، در کنار ابتکارات بی‌سابقه، برای قشر بزرگتری از مردم است.

ایوز در ادامه نوشت که اوبر، با نشان‌دادن وفاداری خود به کاربران، آن‌ها را به خدمات تحویل غذا و تاکسی آنلاین خود ترغیب می‌کند ولی این نحوه‌ی کسب‌وکار برای یک شروع قوی مناسب نیست. او همچنین نوشته است که:

درنهایت به نظر من بزرگ‌ترین برتری میان اوبر و سایر رقبایش این‌ است که در سطح جهانی، در هر دو زمینه‌ی تحویل غذا و تاکسی آنلاین، در صدر قرار دارد و ما این‌ برتری‌ را حفظ خواهیم‌ کرد.

مؤسسه‌ی کندی درمورد آینده‌ی اوبر زیاد خوش‌بین نبوده و می‌گوید، اوبر برای انگیزه‌دادن به راننده‌ها و همچنین جذب مشتری جدید، هزینه‌ی زیادی را متحمل می‌شود، اما به مرور زمان، باید این هزینه‌ را کمتر کرده و روی سودآوری تمرکز کند. اما این مؤسسه هشدار می‌دهد که یک شرکت سهامی عام باید تا حدامکان باقدرت بیشتر و کارایی موثرتری کار کند.

کندی می‌افزاید، اگر اوضاع مالی شرکت در این‌مرحله، وخیم‌تر شود؛ ممکن است سرمایه‎گذاران دست از حمایت از شرکت بردارند. ضعیف‌تر‌شدن نتایج شرکت، احتمال سقوط قیمت سهام در سه ماه آینده را افزایش خواهد داد. اگر اوبر بتواند خودش‌ را ثابت کند؛ می‌تواند در تجارت‌های بزرگی که به‌راه انداخته، به میزان چشم‌گیری به سودآوری برسد که در این‌صورت هیچ‌چیزی جلودار توسعه‌ی این شرکت در سطح جهانی نخواهد‌ بود.

اما هنوز ابهاماتی نسبت به مدیریت اوبر و مسائل نظارتی این شرکت وجود دارد. قبل‌از روی‌ کار‌آمدن خسروشاهی، انتشار گزارشاتی مربوط‌به رسوایی‌های تراویس کالانیک، بنیان‌گذار اوبر، به ضرر شرکت تمام‌ شد. ادعاهایی درمورد آزار‌و‌اذیت جنسی، تبعیض و استفاده از نرم‌افزار اوبر برای دور‌ زدن مقامات محلی، علیه او به‌ ثبت رسیده‌ است. همچنین ادعا می‌شود این مدیر اسبق، اسرار محرمانه‌ی خودروهای خودران آلفابت، شرکت مادر گوگل را دزدیده است.

اوبر در مرکز حداقل ۵ شاخه از تحقیقات وزارت دادگستری ایالات متحده‌ قرار داشت که یکی از این‌پرونده‌ها، نقض قانون اعمال فساد خارجی (درمورد رشوه دادن مقامات خارجی) و پرونده‌ی دیگر به‌علت درگیر شدن شرکت با رانندگانی بود که ادعا داشتند اوبر برای افزایش سود تجاری خود، حقوق آن‌ها را کمتر کرده‌ است.

اوبر در ایالت‌های کالیفرنیا و ماساچوست، ۲۰ میلیون دلار برای حل‌و‌فصل یک درگیری طولانی مدت با رانندگان، پرداخت کرد. در آلمان نیز، پس از اینکه مسئولان متوجه شدند اوبر درحال ارائه‌ی خدمات در زمینه‌ی تاکسی‌رانی، پیش از کسب مجوزهای لازم است، شرکت‌ را مجبور به توقف خدمات‌رسانی کردند.

کارل توبیاس، کارشناس دولتی شرکت که از دانشگاه ریچموند فارغ‌التحصیل شده‌ است، معتقد است، مشکلات اوبر در زمینه‌ی مدل کسب‌و‌کار شرکت، به مرور زمان حل می‌شود؛ اما فرهنگ نظارتی و مدیریتی نیز تأثیر گذار خواهد‌ بود. هنوز هم مشکلات زیادی وجود دارد که به شرکت ضربه می‌زند. بیشتر مشکلات، قانونی هستند اعم از مشکلات مدیریتی یا آنهایی که از طریق قانون اقدام کرده‌اند. مدیران شرکت فکر می‌کنند با عرضه‌ی عمومی سهام، توجه زیادی به شرکت جلب شده در حالی‌که این‌طور نیست. آن‌ها مشکلات‌ را حل نکرده‌اند و من فکر نمی‌کنم که فرهنگ مدیریتی شرکت در آینده، بهبود یابد.