IBM برتری کوانتومی گوگل را غیرواقعی می‌داند

درگیری‌های فنی و ادعاهای علمی بین متخصصان رایانش کوانتومی، عموما از فضای محدود جامعه‌ی آن‌ها خارج نمی‌شود؛ فضایی که در حال حاضر چند بازیگر بزرگ در آن مشغول به‌کار هستند. IBM یکی از آن‌ها محسوب می‌شود که در اقدامی نادر، نبردی عمومی را با رقیب خود، گوگل، شروع کرد.

متخصصان کوانتوم IBM،‌ روز دوشنبه در مطلبی ادعا کردند که آزمایش برتری کوانتومی گوگل، نقص‌هایی دارد. آن‌ها ادعا می‌کنند که گوگل از تمامی ظرفیت‌ ابرکامپیوترهای مدرن استفاده نکرده است. در پست وبلاگی IBM می‌خوانیم که پردازش در آزمایش مذکور، به آستانه‌ی حداکثر قدرت ابرکامپیوترها نرسید. غول موتور جست‌وجو هیچ اظهارنظری درباره‌ی ادعای رقیب خود نداشت.

جامعه‌ی رایانش کوانتومی، به زمان قابل‌توجهی نیاز دارد تا ادعای IBM را بررسی کند. به‌علاوه باید منتظر پاسخ‌های گوگل هم باشیم و حقایق هر دو سمت را با هم مقایسه کنیم. درحال حاضر، جاناتان داولینگ، استاد دانشگاه ایالتی لوئیزیانا می‌گوید، احتمالا IBM در برخی موارد ادعای صحیحی داشته باشد:

گوگل مسئله‌ای را انتخاب کرد که طبق تصور خودشان، برای ماشین‌های کلاسیک بسیار دشوار بود، اما IBM اکنون می‌گوید که مسئله‌ی مذکور، آن‌چنان هم دشوار نبوده است.

صرف‌نظر از صحت ادعای هر یک از طرفین، درگیری‌ها و ادعاها پیرامون برتری کوانتومی هنوز در سطح آکادمیک هستند. ازطرفی، برتری کوانتومی به‌معنای کاربردهای واقعی برای فناوری مذکور نخواهد بود. چنین نتایج آزمایشگاهی، تنها نمایی از رویای آینده‌ی این سبک از رایانش را نشان می‌دهد؛ رویایی که در آن، کامپیوترهای کوانتومی فرصت پیشرفت در حوزه‌های خاص مانند صنعت باتری یا سلامت را فراهم می‌کنند.

IBM برنامه‌های تحقیقاتی رایانش کوانتومی خود را با روشی متفاوت ارائه و معرفی می‌کند. آن‌ها به شراکت با بازیگرانی افتخار می‌کنند که تمایل و کنجکاوی بالا نسبت به رایانش کوانتومی دارند. این بازیگران از سخت‌افزار و فناوری‌های توسعه‌یافته توسط غول آبی بزرگ برای اهداف خود استفاده می‌کنند. از میان شرکت‌های مذکور می‌توان به جی‌پی مورگان اشاره کرد که تابستان گذشته، ادعایی کاربردی مرتبط با رایانش کوانتومی مطرح کرد. غول بازارهای مالی و اقتصادی می‌گوید با سخت‌افزار IBM، موفق به محاسبه‌ی ریسک‌های مالی شده است.

پیش‌نویس مقاله‌ای که ماه گذشته از گوگل منتشر شد، کلیاتی از آزمایش برتی کوانتومی آن‌ها را شرح می‌داد. طبق سند منتشرشده، محققان این شرکت یک مسئله‌ی ریاضی استاتیکی را به دو کامپیوتر ارائه کردند. یکی از آن‌ها، پردازنده‌ی کوانتومی اختصاصی شرکت به‌نام Sycamore و دیگری، سریع‌ترین و قوی‌ترین ابرکامپیوتر جهان، Summit بود که در آزمایشگاه ملی اوک‌ریج قرار دارد. نتایج تحقیق می‌گفت که ابرکامپیوتر مذکور، برای حل مسئله به ۱۰ هزار سال زمان نیاز داشت، درحالی‌که پردازنده‌ی کوانتومی همان مسئله را در ۲۰۰ ثانیه حل کرد.

IBM ابرکامپیوتر سامیت را توسعه داده است و ادعا می‌کند محصولش، توانایی حل مسئله‌ی مذکور در ۲/۵ روز را دارد. آن‌ها به‌نوعی ادعای گوگل مبنی بر نیاز به هزاران سال زمان را رد می‌کنند و حتی می‌گویند که شاید مسئله با کمی اصلاح و بهینه‌سازی سیستم، زودتر از ۲/۵ روز هم حل شود. به‌هرحال باز هم ادعای IBM،‌ زمانی بیشتر را نسبت به تراشه‌ی کوانتومی سیکامور مطرح می‌کند. البته فراموش نکنید که برتری کوانتومی طبق تعریفی که جان پرسکیل، استاد دانشگاه کلتک مطرح کرد، به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، کامپیوتری کوانتومی مسئله‌ای را حل کند که کامپیوتر سنتی از حل آن عاجز باشد.

ادعای IBM، اولین مرتبه‌ای نیست که رقبای گوگل، برنامه‌های برتری کوانتومی آن‌ها را به چالش می‌کشند. وقتی آن‌ها در سال ۲۰۱۷ ادعای نزدیکی به اهداف کوانتومی را مطرح کردند، IBM نتایجی منتشر و ادعای تغییر در فاکتورهای موفقیت را مطرح کرد. گوگل در ابتدای سال جاری تراشه‌ی کوانتومی جدیدی را به‌نام Bristlecone رونمایی کرد. غول موتور جست‌وجو ادعا می‌کرد که تراشه‌ی جدید، آماده‌ی رسیدن به برتری کوانتومی است. پس از مدت کوتاهی، محققان شرکت تجارت الکترونیک علی‌بابا در چین، تحلیل‌هایی در جهت نقض ادعای گوگل منتشر کردند. شایان ذکر است، علی‌بابا فعالیت‌هایی جدی در حوزه‌ی رایانش کوانتومی دارد.

جی گامبتا، یکی از محققان ارشد رایانش کوانتومی در IBM و از نویسنده‌های مقاله‌ی اخیر، آن را ابزاری می‌نامد که در‌نهایت تأیید و پذیرش ادعاهای گوگل یا نقض آن‌ها را در میان متخصصان فناوری مشخص خواهد کرد. روشی که IBM برای مخالفت با ادعای برتری کوانتومی گوگل انتخاب کرد، به‌نوعی تحریک‌آمیز بود. ازطرفی گامبتا می‌گوید هدف مقاله، تنها اصلاح انتظارات و برداشت‌ها پیرامون برتری کوانتومی بود و آن‌ها قصد مخالفت و دشمنی با گوگل نداشته‌اند:

رایانش کوانتومی اهمیت بالایی دارد و چگونگی رایانش را در سطوح عالی تغییر می‌دهد. بهتر است به‌جای ایجاد همهمه‌ی خبری، روی نقشه‌ی راه توسعه متمرکز باشیم.

محققان دیگر دنیای رایانش کوانتومی هم اعتقاد دارند که برتری کوانتومی نباید اولویت اول تحقیقات باشد. البته آن‌ها کشمکش IBM با گوگل را نیز بی‌فایده ‌می‌دانند. داولینگ درباره‌ی درگیری‌های اخیر می‌گوید:

من علاقه‌ی زیادی به این ادعاهای برتری کوانتومی ندارم. آنچه امروز به‌عنوان برتری کوانتومی مطرح می‌شود، شاید فردا مفهومی کلاسیک و مرده باشد. من بیشتر به عملکرد ماشین نهایی در انجام وظایف کاربردی علاقه‌مند هستم.

کریس مونرو، استاد دانشگاه مریلند و هم‌بنیان‌گذار استارتاپ رایانش کوانتوم IonQ با اظهارنظر داولینگ موافق است. شرکت او بیشتر روی نمایش کاربردهای واقعی رایانش کوانتومی متمرکز می‌شود و توجهی به درگیری‌های آکادمیک بین دو غول دنیای فناوری ندارد. او می‌گوید چنین کشمکش‌هایی تنها زمان را برای توسعه‌ی بهینه از بین می‌برند.