فروش آرم به انویدیا صنعت نیمه‌هادی را دگرگون می‌کند
فروش آرم به انویدیا را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین فرایندهای خرید و ادغام تاریخ چند دهه‌ای صنعت تراشه دانست. آرم که امروز به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین شرکتهای دنیای تراشه شناخته می‌شود، به احتمال زیاد با رقمی حدود ۴۰ میلیارد دلار به غول دنیای پردازنده‌های گرافیکی فروخته خواهد شد. نکته‌ی مهم و جالب‌توجه اینکه در این قرارداد هنگفت، هیچ تراشه یا پردازنده‌ای ردوبدل نمی‌شود.
اخبار فروش آرم به انویدیا، چند روز پیش به‌صورت رسمی تأیید شد. سافت‌بانک، مالک ژاپنی شرکت آرم، با انویدیا که امروز به‌عنوان پیش‌گام صنعت پردازنده‌های گرافیکی و هوش مصنوعی شناخته می‌شود، به توافق رسیده است. آرم که ساختمان مرکزی‌‌اش در کمبریج بریتانیا قرار دارد، طبق قرارداد احتمالی تمامی مالکیت‌های معنوی و فرایندهای عملیاتی کسب‌وکار خود را به زیر چتر تیم سبز منتقل خواهد کرد. شاید بسیاری از کاربران دنیای فناوری از نقش و اهمیت آرم در جهان امروز بی‌خبر باشند. آن‌چه که جای بحث ندارد، تأثیر دائمی و عمیق این شرکت بریتانیایی در دنیای امروز فناوری است.
به‌طور خلاصه، هر گوشی هوشمندی که امروز در بازار دیده می‌شود یا در فرایند طراحی و فروش قرار دارد، از پردازنده‌ای مبتنی بر آرم استفاده می‌کند. اپل، کوالکام، سامسونگ، هواوی، مدیاتک و بسیاری از فعالان صنعت پردازنده، مجوز معماری‌های آرم را برای ساخت CPU های خود خریداری میکنند. همچنین برای ساخت برخی پردازنده‌های گرافیکی، پردازنده‌های کمکی هوش مصنوعی و دیگر قطعات سخت‌افزاری نیز به مجوز این شرکت نیاز خواهد بود. مجوزی که حاصل طراحی و مهندسی متخصصان آرم است. تولیدکننده‌های گوشی هوشمند از همین طراحی‌ها برای ساخت تراشه‌هایی استفاده میکنند که درنهایت در دستگاه‌های روزمره‌ی ما استفاده می‌شوند.
معماری آرم امروزه در همه‌ی گوشی‌های هوشمند موجود در بازار دیده می‌شود
اپل و برخی از مشتریان آرم، مجوز معماری را در سطح معماری از آرم خریداری میکنند. درنتیجه آنها طراحی اولیه‌ی پردازنده را از شرکت بریتانیای دریافت کرده و محصول نهایی را با طراحی سفارشی‌سازی شده تولید میکنند. بسیاری از شرکتهای دیگر مانند کوالکام، طراحی پایه را بدون تغییر از آرم دریافت کرده و قطعات دیگر را طبق طراحی خود یا باز هم طراحی آرم، برای ساخت پردازنده به آن اضافه میکنند. درنتیجه محصولاتی همچون SoC مشهور کوالکام اسنپدراگون با طراحی و جانمایی چند نوع تراشه ساخته می‌شوند. در مجموع، آرم را می‌توان مهم‌ترین موتور محرکه‌ای دانست که در ۱۵ سال گذشته، پیشرفت و دستاوردهای مهم تاریخی را در سخت‌افزار گوشی‌های هوشمند و معماری ایجاد کرد.
نقش آرم در دنیای فناوری، بسیار گسترده‌تر از صنعت گوشی‌های هوشمند است. شرکت بریتانیایی در سال‌های اخیر نفوذ قابل‌توجهی به دنیای دیتاسنتر داشت و با برند نئو (Neo)، طراحی‌های IP متعددی مبتنی بر سرور به بازار عرضه کرد. نکته‌ی بسیار مهم‌تر در تاریخ اخیر آرم اینکه اپل تصمیم دارد تا در دوره‌ای دوساله، معماری x86 و پردازنده‌های ساخت اینتل را به‌طور کامل از کامپیوترهای شخصی برند مک حذف کند. کوپرتینویی‌ها در محصولات آتی خود از پردازنده‌های سفارشی اختصاصی مبتنی بر آرم استفاده خواهند کرد.
دنیای کامپیوترهای ویندوزی مبتنی بر آرم هم روند رو به رشدی را سپری می‌کند. اگرچه هنوز مسیر زیادی برای عرضه‌ی انبوه چنین دستگاه‌هایی به بازار در پیش داریم، اما معرفی و عرضه‌ی کامپیوتری همجون مایکروسافت سرفیس پرو ایکس می‌تواند مسیر را هموارتر کند. ازطرفی، آرم در دنیای اینترنت اشیا هم نقش مهمی دارد، هرچند شاید اخبار و اطلاعات کمتری درباره‌ی آن بشنویم. با نگاهی به حقایق مذکور، به این نتیجه می‌رسیم که ظاهرا شرکت بریتانیایی آرم، روی زندگی همه‌ی مردم تأثیر دارد.
با نگاهی به تأثیر و گستردگی حوزه‌ی فعالیت آرم، می‌توان دلیل تمایل انویدیا به خرید این شرکت را به‌خوبی توجیه کرد. از ماه‌ها پیش، شایعه‌های متعددی در ارتباط با خرید آرم توسط انویدیا مطرح شده بود، اما بسیاری از کاربران و کارشناسان، آن شایعه‌ها را غیر واقعی می‌دانستند. به‌هرحال اکنون شایعه‌ها رنگ واقعیت گرفته‌اند. تأیید خبر فروش، نگرانی بسیاری از کاربران و کارشناسان را به‌همراه داشت. آنها وضعیت استقلال کنونی شرکت آرم را با کشور سوئیس مقایسه میکنند که به‌صورت بی‌طرفانه در صنعت فعالیت می‌کند. اکنون آیا اگر آرم در زیر چتر انویدیا (شرکتی با چندین سال سابقه و موقعیتی تثبیت‌شده در بازار) فعالیت کند هم می‌تواند استقلال خود را حفظ کند؟
چهار سال پیش که سافت‌بانک با پرداخت ۳۲ میلیارد دلار آرم را خریداری کرد، نگرانی‌هایی جزئی بین فعالان صنعت شکل گرفت. به‌هرحال نقش گسترده و عمیق شرکت بریتانیایی در صنعت فناوری را نمی‌توان نادیده گرفت. البته پس از مدتی که مشخص شد سافت‌بانک هیچ تمایل و منفعتی در پلتفرم‌های خاص یا شرکتهای سخت‌افزاری ندارد، نگرانی‌ها تاحدودی از بین رفت.
قرار گرفتن آرم در زیرمجموعه‌ی انویدیا، هیچ شباهتی با فعالیت آنها تحت مالکیت سافت‌بانک ندارد. به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود بسیاری از رقبای انویدیا در صنعت و حتی شرکتهای غیر رقیب که اکنون مشتری آرم هستند، از سمت تنظیم‌گران قانونی فشارهایی را به تیم سبز وارد کنند. انویدیا هم می‌گوید که فرایند خرید آرم احتمالا به‌خاطر چالش‌ها و فرایندهای حقوقی متعدد و متنوع در مناطق جغرافیایی گوناگون، تا ۱۸ ماه زمان خواهد برد.
مدل کسب‌وکار آرم و انویدیا هیچ‌گونه هم‌پوشانی با هم ندارد
با وجود نگرانی‌هایی که پیرامون فروش آرم به انویدیا وجود دارد، با نگاهی عمیق‌تر شاید بتوان برخی از نگرانی‌ها را از بین برد. شرایط و نوع کسب‌وکار دو شرکت، هم‌پوشانی قابل‌توجهی با هم ندارد. انویدیا به‌هیچ‌وجه در بازار گوشی‌های هوشمند فعالیت نمی‌کند. همچنین تیم سبز با وجود فعالیت‌هایی جسته و گریخته در گذشته، امروز هیچ فعالیتی در سمت معماری CPU ندارد. درواقع، انویدیا خود جزو مشتریان خریدار مجوز آرم محسوب می‌شود. آرم، مالکیت معنوی طراحی GPU و NPU (پردازنده‌های عصبی مخصوص هوش مصنوعی) و معماری تراشه را تحت اختیار دارد. مالکیت‌هایی که در برخی موارد در بازار دیتاسنتر حتی با انویدیا رقابت میکنند. به‌هرحال نقش آرم در بازار دیتاسنتر هنوز آن‌چنان زیاد نیست، اما با بازاری با سرعت تحول بسیار بالا روبه‌رو هستیم. نکته‌ی مهم‌تر اینکه انویدیا تراشه‌های فیزیکی کامل می‌فروشد و آرم، از فروش طراحی مالکیت معنوی پردازنده‌ها درآمد کسب‌می‌کند. درنتیجه با دو کسب‌وکار نامرتبط و بدون هم‌پوشانی روبه‌رو هستیم.
بزرگ‌ترین چالش و مشکل فروش آرم به انویدیا را می‌توان در تهدیدهای رقابتی و نگرانی‌های استراتژیک دانست که پس از ترکیب دو شرکت ایجاد می‌شوند. درواقع انویدیا با خرید آرم فرصتی عالی پیدا می‌کند تا نفوذ خود را به حوزه‌های بیشتری از صنعت فناوری گسترش دهد. حوزه‌هایی که شاید تاکنون هیچ‌گاه دردسترس تیم سبز نبوده‌اند. جنسن هوانگ، مدیرعامل انویدیا، به‌صورت اختصاصی به فرصتی اشاره می‌کند که شرکتش با خرید انویدیا در حوزه‌ی هوش مصنوعی به دست خواهد آورد. آنها با این خرید می‌توانند دستاوردهای هوش مصنوعی خود را در مجموعه‌ی بزرگ‌تری از دستگاه‌ها ارائه کنند.
بسیاری از کاربران، انویدیا را شرکتی متمرکز بر دنیای پردازنده‌های گرافیکی می‌دانند. درحالی‌که مدیران این شرکت همچون هوانگ، نقشه‌ی راهی بسیار گسترده‌تر و با تمرکز بیشتر روی حوزه‌ی هوش مصنوعی در نظر دارند. آنها تلاش میکنند تا تراشه‌هایی با قابلیت اجرای سریع‌تر الگوریتم‌های هوش مصنوعی به بازار عرضه کنند. در چنین برنامه و ساختاری، خرید آرم برای انویدیا منطقی‌تر خواهد بود. به‌علاوه، فعالیت جدی‌تر در دنیای هوش مصنوعی، کمی از چالش‌ها و دردسرهای همیشگی دنیای پردازنده‌ی گرافیکی برای انویدیا کم می‌کند.
بزرگ‌ترین فروش‌های سازمانی تاریخ فناوری
ترکیب انویدیا و آرم، قدرت و تأثیرگذاری سطح بالایی خواهد داشت و احتمالا برخی از شرکتهای بزرگ دنیای فناوری را به تفکر و تردید درباره‌ی ادامه‌ی فعالیت‌ها وا می‌دارد. خصوصا شرکت‌هایی مانند اینتل و AMD که رقیب مستقیم انویدیا هستند، تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. به‌علاوه، شرکتهای دیگر مانند اپل و کوالکام هم که خریداران وفادار مجوزهای آرم بوده‌اند، اما مشکلاتی بالفعل با انویدیا دارند، دچار تردید می‌شوند. کارشناسان پیش‌بینی نمی‌کنند که هدف انویدیا از خرید آرم، مقابله‌ی مستقیم با اینتل باشد. به‌هرحال آنها از سال‌ها پیش شرکایی جدی برای یکدیگر بوده‌اند. ازطرفی قرارداد خرید انویدیا تأثیری مهم روی فعالیت‌های بلندمدت اینتل در حوزه‌های گوناگون خواهد داشت. درنتیجه احتمال مخالفت تیم آبی با فروش آرم به انویدیا دور از انتظار نیست.
نقش و تأثیرپذیری اپل در رخداد پیش‌آمده هم جالب‌توجه خواهد بود. آنها چندی پیش برنامه‌ی جدی برای استفاده‌ی طولانی‌مدت از معماری آرم در پردازنده‌های کامپیوتر شخصی را تأیید کردند. ازطرفی کوپرتینویی‌ها از سال‌ها پیش، مشتری پردازنده‌های گرافیکی انویدیا نبوده‌اند. اکنون و با قوت گرفتن احتمالات، باید منتظر واکنش احتمالی اپل و شاید عقب‌نشینی آنها از برنامه‌های استفاده از معماری آرم در همه‌ی حوزه‌ها باشیم. البته چنین احتمالی بسیار کم به‌نظر می‌رسد. اپل برای ساخت پردازنده‌های سری A خود در آیفون و آیپد، معماری آرم را بسیار سفارشی می‌کند و قطعا برای پردازنده‌های آتی مک همچنین برنامه‌ای خواهد داشت. درنهایت بررسی شرایط پیش‌آمده و رخدادهای آتی اثرگذار بر این شرکت‌ها، جذاب خواهند بود.
آیا فروش آرم به انویدیا، چالش‌های هواوی را دوچندان می‌کند؟
فروش آرم به انویدیا، تأثیر جغرافیایی و بین‌المللی مهمی هم خواهد داشت. بازار نیمه‌هادی چین که اکنون هم چالش‌ها و بحران‌هایی جدی را تحمل می‌کند، با جابه‌جایی آرم به زیر چتر انویدیا باز هم با مشکل روبه‌رو خواهد شد. آرم از میانه‌ی سال گذشته، همکاری با زیرمجموعه‌ی نیمه‌هادی هواوی، های‌سیلیکون را محدود کرد. اگر آرم با فروش به انویدیا تحت مالکیت یک شرکت آمریکایی فعالیت کند، تأثیرها بر فرایند همکاری با هواوی کم نخواهد بود.
دولت و کشور بریتانیا می‌تواند یکی از چالش‌های مهم قرارداد فروش آرم به انویدیا را رقم بزند. آرم، جواهری در صنعت فناوری بریتانیا محسوب می‌شود و به همین دلیل شاید دولت تمایلی به واگذار کردن آن به کشورهای دیگر نداشته باشد. ازطرفی شرکت بریتانیایی اکنون هم تحت مالکیت یک شرکت ژاپنی فعالیت می‌کند. همچنین انویدیا هم در سال‌های اخیر با حرکتی هوشمندانه، مراکز تحقیق و توسعه‌‌ای را با تمرکز بر هوش مصنوعی در کمبریج راه‌اندازی کرده هست. همه‌ی این موارد باعث می‌شوند تا دخالت و مخالفت دولت بریتانیا به مشکلی نه‌چندان محتمل تبدیل شود.
از جنبه‌ی فناورانه، چالش‌های جالب‌توجهی در مسیر فروش آرم به انویدیا وجود دارد. نکته‌ی اول اینکه بسیاری کارشناسان احتمال می‌‌دهند فرایند فروش، خریداران مجوز آرم را به سمت RISC-V متمایل خواهد کرد. RISC-V یک معماری تراشه‌ی IP متن‌باز است که بسیاری آن را یک رقیب و تهدید جدی برای آرم می‌دانند. البته RISC-V بیشتر در حوزه‌ی تراشه‌هایی با مصرف توان پایین و در سطح میکروکنترلر جدی به‌نظر می‌رسد و تهدیدی برای حوزه‌های دیگر فعالیت آرم یعنی گوشی‌های هوشمند و کامپیوترهای شخصی و سرورها ایجاد نمی‌کند. اگرچه با گذشت زمان، شاید تهدیدهای معماری متن‌باز جدی شود، اما زمان زیادی به طول خواهد انجامید.
یکی از چالش‌های جذاب دیگر در بخش فناوری، احتمال ادغام فناوری‌ها بین دو شرکت است. آرم امروز به‌عنوان طراح نوعی از معماری CPU و GPU شهرت دارد که خصوصا در دستگاه‌هایی با مصرف توان پایین، بازدهی و قدرت قابل‌توجهی را ارائه میکنند. درمقابل، پردازنده‌های گرافیکی انویدیا هیچ‌گاه به مصرف پایین یا بازدهی بالا در مصرف توان مشهور نبوده‌اند. درواقع، مصرف توان بیشتر پردازنده‌ی گرافیکی نسبت به قطعات دیگر PC یا سرور، همیشه مرسوم بوده است.
با گذشت زمان، احتمالا آرم دستاوردهای خود را در حوزه‌ی بازدهی بالای مصرف توان به انویدیا می‌دهد و درمقابل، دستاوردهای انویدیا در هوش مصنوعی و پردازنده‌ی گرافیکی به آرم منتقل می‌شود. همین ترکیب و ادغام، نتایج جالب‌توجهی در دنیای پردازنده ایجاد می‌کند. درواقع همین احتمال‌های جذاب هستند که ترکیب آرم و انویدیا را در سطوح بسیار گوناگون، جالب‌توجه میکنند. ترکیب آرم-انویدیا با استعدادها و توانایی‌های متنوع و حرفه‌ای، توسعه‌ی محصولات و فناوری‌هایی بسیار نوآورانه را در صنایعی همچون خودرو، خانه‌های هوشمند، رباتیک، صنعت و غیره به‌همراه خواهد داشت.
با وجود ظرفیت‌ها و دستاوردهای احتمالی ترکیب انویدیا و آرم، اگر مدیران تیم سبز سعی در نفوذ ودخالت عمیق در فرایندهای کاری شرکت بریتانیایی داشته باشند، تهدیدی جدی برای مدل کسب‌وکار مبتنی بر اعتماد آرم ایجاد می‌شود. ظاهرا انویدیا این تهدیدها را درک می‌کند. آنها به‌روشنی اعلام کرده‌اند که استقلال آرم به‌عنوان یک شرکت بریتانیایی با تمرکز روی کسب‌وکار فروش مالکیت معنوی، پس از خرید هم حفظ خواهد شد. اگر چنین تعهدی ادامه‌دار نباشد، آرم احتمالا دسته‌ی گسترده‌ای از مشتریان کنونی خود را از دست می‌دهد و شاید کل کسب‌وکار با تهدید جدی روبه‌رو شود.
درنهایت، داستان انویدیا و آرم وابستگی زیادی به تعادل، اعتماد و استفاده‌ی هوشمندانه از دارایی‌های هر دو شرکت دارد. قطعا از هر دو سمت مشتران و رقبا، نگرانی‌ها و چالش‌هایی ایجاد خواهد شد. به‌هرحال در فرایندهای فروش و ادغامی در این سطح، نگرانی‌ها و مخالفت‌ها مرسوم هستند. بااین‌حال، فرصت‌ها و مزیت‌های احتمالی هم برای شرکت ادغامی و هم برای کل صنعت فناوری جذاب هستند و شاید برخی از چالش‌ها را پوشش دهند. شاید مسیر پیش‌رو برای فروش آرم به انویدیا همراه نباشد، اما قطعا به آینده‌‌ای جذاب ختم خواهد شد.