وزن زباله‌های الکترونیکی از دیوار بزرگ چین بیشتر شد
در سال جاری مجموع زباله‌های الکترونیکی تولیدشده در سراسر جهان، از لوازم الکترونیکی خانگی معیوب گرفته تا تلفن‌های هوشمند قدیمی، به رکورد ۵۷٫۴ میلیون تن رسیده است؛ یعنی بیشتر از وزن سنگین‌ترین جسم مصنوعی روی زمین، دیوار بزرگ چین.
اما خبر بد به اینجا ختم نمی‌شود؛ زیرا براساس بررسی‌های انجام‌شده، این کوه زباله از تجهیزات الکترونیکی قرار است بزرگ‌تر شود. بر اساس گزارش جدید منتشرشده توسط سازمان بین‌المللی، WEEE Forum، زباله‌های الکترونیکی هر سال تا ۴ درصد افزایش می‌یابد و تا سال ۲۰۳۰ به ۷۴ میلیون تن می‌رسد.
به گزارش Zdnet، یکی از دلایل اصلی انفجار تولید زباله‌های الکترونیکی در جهان، میزان بالای مصرف لوازم الکترونیکی است که براساس ادعای انجمن WEEE سالانه ۳ درصد افزایش می‌یابد. این امر به‌ویژه هنگام نگاه به صنعت تلفن‌های هوشمند قابل توجه است. به‌طور متوسط، مصرف‌کنندگان هر سه سال یکبار دستگاه‌های تلفن همراه خود را تعویض می‌کنند و سالانه تا یک میلیارد گوشی در سراسر جهان به فروش می‌رسد.
مشکل این است که تعداد کمی از مصرف‌کنندگان می‌دانند با دستگاه‌های قدیمی خود چه کار کنند و بیشتر اوقات، این گوشی‌های هوشمند در انتهای کشو به فراموشی سپرده می‌شوند یا مستقیماً به محل دفن زباله می‌روند. برآوردها نشان می‌دهد که به‌طور متوسط در هر خانه اروپایی ۱۱ دستگاه وجود دارد که دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند یا خراب شده‌اند. درواقع، هر شهروند روی پنج کیلوگرم محصولات الکترونیکی استفاده نشده نشسته است.
وقتی دستگاه‌ها در جعبه‌ای با برچسب «لوازم الکترونیکی قدیمی» قرار نگیرند، اغلب مانند دیگر زباله‌ها با آن‌ها برخورد می‌شود. بر اساس گزارش WEEE Forum، سالانه ۱۵۱ میلیون تلفن همراه به سطل زباله منتقل و در ایالات متحده آمریکا سوزانده یا دفن می‌شود. در این کشور تا ۴۰ درصد فلزات سنگین در محل‌های دفن زباله، از لوازم الکترونیکی دور ریخته تأمین می‌شود.
یکی از راه‌های مقابله با چالش زباله‌های الکترونیکی بازیافت دستگاه‌های قدیمی و بلا استفاده است. اما گزینه‌های آسان حذف یا پنهان کردن لوازم الکتریکی به عوامل مختلفی مانند ترس از افشای داده‌ها و مسائل این چنینی مربوط می‌شود. این امر بدان معنی است که میزان بازیافت زباله‌های الکتریکی هنوز در سراسر جهان بسیار پایین است.
درحالی‌که برآورد می‌شود هنوز حدود نیمی از زباله‌های الکترونیکی بازیافت می‌شوند، واقعیت بسیار تلخ‌تر است؛ مشخص شده که تنها کمی بیش از ۱۷ درصد از وسایل الکترونیکی در سال ۲۰۱۹ به درستی تصفیه و بازیافت می‌شوند.
بااین‌حال، بازیافت نقش بسیار مهمی در کاهش ردپای زیست محیطی صنعت دارد. به‌عنوان مثال، تلفن‌های هوشمند نیاز به منابع زیادی برای ساخت دارند و تحلیلگران تخمین می‌زنند که کل ردپای کربن در فرایند تولید برابر با انتشار سالانه کربن در یک کشور کوچک است. اگر بتوان برخی از منابع را از دستگاه‌های قدیمی بازیافت کرد، این میزان تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند.
به‌عنوان مثال، بنا به گفته کارشناسان انجمن WEEE، بازیافت برخی از مواد مانند طلا از ضایعات باعث کاهش انتشار دی اکسید کربن در مقایسه با زمانی می‌شود که آن را از زمین استخراج می‌کنند.
پاسکال لروی، مدیرکل انجمن WEEE می‌گوید:
هر تن بازیافت WEEE از حدود دو تن انتشار CO2 جلوگیری می‌کند. اگر همه ما با زباله‌های الکترونیکی خود کار درستی انجام دهیم، به کاهش انتشار CO2 مضر کمک می‌کنیم.
این مزایا فقط زیست محیطی نیست؛ مواد قابل بازیابی در لوازم الکترونیکی قدیمی نیز ارزش مالی دارند. به‌عنوان مثال، یک تن تلفن همراه دور ریخته‌شده دارای مقدار طلای بیشتری نسبت به یک تن سنگ معدن طلا است. یک میلیون تلفن همراه می‌تواند ۲۴ کیلوگرم طلا، ۱۶ هزار کیلوگرم مس، ۳۵۰ کیلوگرم نقره و ۱۴ کیلوگرم پالادیوم تولید کند. در سال ۲۰۱۹ ارزش این نوع مواد اولیه در زباله‌های الکترونیکی تقریباً ۵۷ میلیارد دلار برآورد شد که از این میزان تنها ۱۰ میلیارد دلار آن بازیافت شده بود.
انجمن WEEE گفت که اکنون این وظیفه مصرف‌کنندگان است که مسئولیت زباله‌های الکترونیکی خود را بر عهده بگیرند. لروی می‌گوید:
یک مسئله برجسته است؛ تا زمانی که شهروندان وسایل کارکرده یا شکسته خود را پس ندهند، آن را به فروش نرسانند یا اهدا نکنند، ما باید به استخراج مواد جدید و آسیب‌های زیست محیطی بزرگ ادامه دهیم.
این بدان معنا است که افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان ضروری است و باید زیرساخت‌های مناسبی فراهم شد تا آن‌ها بتوانند آسان‌تر از قبل دستگاه‌های الکترونیکی خود را بازیافت کنند.
بنابراین، شرکت‌های صنعتی نیز باید نقشی ایفا کنند. بسیاری از تولیدکنندگان تجهیزات مانند اپل یا سامسونگ در حال حاضر برنامه‌های بازیافتی را در نظر گرفته‌اند که کاربران را تشویق می‌کند تلفن‌های قدیمی خود را به مراکز بازیافت اختصاصی ارسال کنند. همچنین سیاست دیگری نیز وجود دارد که براساس آن افراد می‌توانند در خریدهای بعدی خود، از اعتبار دستگاه‌های پیشین استفاده کنند.
فیرفون (Fairphone)، یک تولیدکننده کوچک تلفن مستقر در هلند، رویکردی پایه‌ای‌تری را انتخاب کرده است. به جای تمرکز کامل بر بازیافت محصولات قدیمی، این شرکت دستگاه‌هایی را به فروش می‌رساند که به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بسیار بیشتر از عمر سه ساله گوشی‌های هوشمند معمولی سالم می‌مانند.
محصولات فروخته‌شده توسط فیرفون ماژولار هستند، به این معنی که کاربران می‌توانند به‌راحتی برخی از قطعات تلفن را در صورت خراب شدن یا قدیمی شدن، تعویض یا به روز کنند. این شرکت امیدوار است که این مدل به مالکان اجازه دهد تا گوشی خود را تا پنج سال نگه دارند.
متیو کوکریل، مشاور طراحی استراتژیک، که قبلاً در عرضه اولین گوشی فیرفون کمک کرده بود، می‌گوید:
آنچه در واقع کارآمدتر از بازیافت تلقی می‌شود، استفاده مداوم از دستگاه‌ها است. آیا باید محصولات خود را دور بیندازیم و محصولات کاملاً جدید بسازیم، یا می‌توان به مواردی مانند تولید مجدد فکر کرد. در تولید مجدد تلفن هوشمند گرفته و ارتقاء داده می‌شود تا دستگاه بیشتر عمر کند.
چرخه عمر طولانی‌تر دستگاه‌های الکترونیکی در نهایت به این معنی است که کربن کمتری برای ساخت دستگاه‌های جدید منتشر و همچنین زباله الکترونیکی کمتری تولید می‌شود. بنابراین، قبل از خرید گوشی جدید و تبعید دستگاه قبلی خود به گوشه کشو، کمی درباره این مسئله فکر کنید.