وحشت و دست‌پاچگی در مانتین‌ویو؛ گوگل هوش مصنوعی را به «تمامی سرویس‌هایش» اضافه می‌کند
هوش مصنوعی قرار بود حوزه‌ای باشد که گوگل در آن خودنمایی می‌کند. این غول صنعت فناوری که ساختمان مرکزی‌اش در مانتین‌ویو کالیفرنیا قرار دارد، به سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت روی فناوری‌هایی که در آینده‌ی دور اهمیت پیدا می‌کنند، معروف است. بخش اعظم تحقیقاتی که به فرا رسیدن موج فعلی هوش مصنوعی منتهی شد، در آزمایشگاه‌های گوگل انجام گرفتند.
باوجوداین استارتاپی به نام OpenAI توانسته است خودش را به‌عنوان رهبر اولیه‌ی حوزه‌ی هوش مصنوعی مولد جلوه دهد؛ فناوری هیجان‌انگیزی که می‌تواند متن، عکس و حتی ویدیو بسازد. OpenAI چند سال سابقه در حوزه‌ی هوش مصنوعی دارد، اما تا پیش از انتشار عمومی ChatGPT برای بسیاری از کاربران ناشناخته بود.
محبوبیت ناگهانی ChatGPT باعث شد که آلفابت، شرکت مادر گوگل، احساس خطر کند و سراغ برنامه‌های جدیدی برای رقابت با OpenAI در حوزه‌ی هوش مصنوعی برود. به نوشته‌ی خبرگزاری بلومبرگ، سوندار پیچای، مدیرعامل گوگل، معتقد است که هوش مصنوعی مولد «تأثیرگذارتر از آتش یا برق» خواهد بود.
ChatGPT که از نگاه برخی از تحلیلگران می‌تواند بیشتر از هر سرویس دیگری موتور جست‌و‌جوی سنتی گوگل را به چالش بکشد، تهدیدی مضاعف برای گوگل محسوب می‌شود، خصوصا به دلیل روابط نزدیکی که OpenAI با مایکروسافت دارد. احساس عقب‌افتادگی گوگل در حوزه‌ای که روی آن سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده، مدیران شرکت را مضطرب کرده است.
احساس عقب‌افتادگی گوگل در حوزه‌ای که روی آن سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده، مدیران شرکت را مضطرب کرده است
یکی از کارکنان فعلی گوگل که به دلیل محرمانه بودن اطلاعات نخواسته است نامش فاش شود، می‌گوید: «وقتی بحث به پروژه‌های مربوط‌به هوش مصنوعی می‌رسد، ترکیبی ناسالم از انتظارات به‌شدت بالا و بی‌اعتمادی قابل‌توجه، حس می‌شود.»
بلومبرگ می‌گوید پروژه‌های جدید گوگل باعث شده‌اند سوندار پیچای مجددا نقشی شبیه مدیر محصول در این شرکت پیدا کند، چون او اکنون مستقیما روی ویژگی‌های مختلف محصولات نظارت دارد. این وظایف را مدیرعامل انجام نمی‌دهد، اما پیچای بر نظارت مستقیم خودش تأکید ویژه‌ای دارد.
لری پیج و سرگی برین (هم‌بنیان‌گذاران گوگل) نیز نقش پررنگ‌تری نسبت‌به سال‌های اخیر در این شرکت پیدا کرده‌اند. یک کارمند گوگل می‌گوید کار به جایی رسیده که سرگی برین شخصا تغییراتی در کد چت‌بات Google Bard اعمال کرده است. بارد پاسخ مستقیم گوگل به ChatGPT محسوب می‌شود که فعلا به‌صورت عمومی قابل‌دسترس نیست.
تیم مدیریت ارشد گوگل وضعیت «کد قرمز» را اعلام کرده است. این کد در گوگل تنها به شرطی صادر می‌شود که این شرکت نسبت‌به رقبایش احساس خطر کند و به دنبال پروژه‌ای همه‌جانبه برای خودنمایی باشد.
همزمان با اعلام وضعیت کد قرمز، گوگل دستورالعمل جدیدی تدوین کرده است تا تمامی سرویس‌های مهمش (آن‌هایی که بیش از یک میلیارد کاربر دارند) در عرض چند ماه به هوش مصنوعی مجهز شوند. یکی از اولین ثمره‌های این پروژه، این بود که یوتیوب اعلام کرد تولیدکنندگان محتوا می‌توانند به‌لطف هوش مصنوعی لباس و محیط خود را تغییر دهند.
وضعیت امروز گوگل تا حدی مشابه شرایطی است که این شرکت در سال ۲۰۱۱ تجربه کرد. در آن زمان گوگل به‌شدت تلاش کرد سرویس گوگل پلاس را از مرگ حتمی نجات دهد، اما در نهایت شکست خورد. در آن دوران پاداش عده‌ای از کارکنان گوگل به موفقیت سرویس گوگل پلاس وابسته شده بود. بلومبرگ می‌گوید که احتمالا گوگل رویکرد مشابهی برای هوش مصنوعی در نظر می‌گیرد. یکی از کارمندان گوگل می‌گوید او و اعضای تیمش در حال پیش‌برد تعداد زیادی پروژه با محوریت هوش مصنوعی مولد هستند.
سخنگوی گوگل در مصاحبه با بلومبرگ، مقایسه‌ی کد قرمز با کمپین گوگل پلاس را نادرست دانست. او اعلام کرد که برخلاف شرایط سال ۲۰۱۱، بسیاری از کارکنان گوگل موظف نشده‌اند که زمان بیشتری را به هوش مصنوعی اختصاص دهند. او می‌گوید صرفا کارکنانی که پروژه‌های مرتبط‌به هوش مصنوعی دارند، باید بیش از پیش روی این حوزه متمرکز شوند.
گوگل تنها شرکتی نیست که آینده‌ی صنعت فناوری را با هوش مصنوعی مرتبط می‌داند. بسیاری از کارآفرینان و شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌یکباره خودشان را حامی هوش مصنوعی نشان داده و از حوزه‌هایی مثل بلاک‌چین فاصله گرفته‌اند. به دفعات، سهام شرکت‌هایی که از اضافه شدن هوش مصنوعی به سرویس‌های خود خبر داده‌اند، رشد محسوسی تجربه کرده است.
مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، در هفته‌های اخیر بیشتر از آنکه درباره‌ی متاورس صحبت کند، درحال انتشار بیانیه‌هایی با محوریت هوش مصنوعی بوده است. زاکربرگ به حدی به متاورس اهمیت می‌دهد که نام شرکت تحت مدیریتش را از فیسبوک به متا تغییر داده است.
گوگل سال‌ها است که تحقیقات گسترده‌ای با محوریت هوش مصنوعی انجام می‌دهد، اما همواره رویکردی محتاطانه داشته است. شماری از کارکنان گوگل در گفت‌و‌گو با بلومبرگ اعلام کرده‌اند که امیدوارند به‌زودی تعداد بیشتری سرویس هوش مصنوعی از این شرکت ببینیم تا فعالیت‌های گوگل صرفاً محدود به تحقیقات نباشد.
به‌نظر می‌رسد که گوگل در مرحله‌ی اول رقابت شدید هوش مصنوعی، در برابر OpenAI بازنده شده است، اما احتمالاً این موضوع در بلندمدت اهمیت خاصی ندارد.
پیچای نخستین بار در سال ۲۰۱۶ از گوگل به‌عنوان یک شرکت پیشرو در حوزه‌ی هوش مصنوعی یاد کرد. از آن زمان، گوگل فناوری یادگیری ماشین را وارد تعداد زیادی از سرویس‌هایش کرده است. امروزه افزون‌بر کسب‌و‌کار تبلیغات، هوش مصنوعی را در سرویس‌های مهمی مثل جیمیل و گوگل فوتوز هم می‌بینیم.
شرکت Zeta Alpha در گزارش جدیدی از فهرست ۱۰۰ مقاله‌ی تحقیقاتی برتر هوش مصنوعی در بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ پرده برداشته و گوگل این فهرست را قبضه کرده است. یکی از تحلیلگران این مؤسسه می‌گوید بسیاری از مردم، گوگل را «غول خفته‌ای» می‌دانند که با خیال راحت مشغول پیش‌برد پروژه‌هایش بود تا این‌که محبوبیت ناگهانی ChatGPT از راه رسید، اما حقیقت چیز دیگری است: «به‌نظرم گوگل عملکرد بسیار خوبی در اضافه کردن این فناوری به برخی از محصولات اصلی‌اش داشت.»
گوگل نگران است که انتشار زودهنگام چت‌بات، به شهرتش لطمه بزند. موتور جست‌و‌جوی گوگل در شرایط فعلی برای هر سؤال پاسخ‌های مختلفی را با ذکر منبع ارائه می‌دهد، اما نمایش یک پاسخ واحد ممکن است شرایط را تغییر دهد. همان‌طور که بسیاری از مردم ChatGPT را صدای OpenAI می‌دانند، ممکن است پاسخ مستقیم و محکم به هر سؤال، انتقادات را از گوگل به‌عنوان شرکتی که سیاست جانبدارانه دارد، افزایش دهد.
تحقیقات طولانی‌مدت گوگل پایه و اساس بسیاری از پروژه‌های هوش مصنوعی امروزی را تشکیل می‌دهد. مهندسان گوگل سال‌ها پیش مقاله‌ای بسیار مهم برای معرفی سیستم Transformers نوشتند. این سیستم، مدل‌های هوش مصنوعی را قادر می‌سازد که روی مهم‌ترین بخش از اطلاعاتی که در حال تجزیه‌و‌تحلیل آن‌ها هستند، متمرکز شوند.
سیستم Transformers یکی از اصلی‌ترین بخش‌های مدل زبانی هوش مصنوعی محسوب می‌شود (حرف T در ChatGPT مخفف Transformer است). پنج سال پس از انتشار مقاله‌ی موردبحث، تمامی نویسندگان به جز یک نفر، از گوگل جدا شده‌اند.
بسیاری از مهندسانی که گوگل را ترک کردند، سراغ شرکت‌هایی مثل OpenAI و Character.AI و Anthropic و Adept رفته‌اند. شماری از استارتاپ‌ها نظیر Neeva و Tonita و Vectara که توسط کارکنان سابق گوگل بنیان‌گذاری شده‌اند، در پی متحول‌سازی صنعت جست‌و‌جو در وب از طریق مدل‌های زبانی هوش مصنوعی هستند.
این‌که گروه مشخصی از افراد یا سازمان‌ها فرآیند اصلی توسعه‌ی یک فناوری جدید را انجام دهند و سپس ببینند که یک شرکت دیگر با تحقیقات آن‌ها به دستاورد مالی قابل‌توجهی می‌رسد، چیز جدیدی نیست. یکی از کارکنان سابق گوگل، شرکت Xerox Parc را (که امروزه به نام PARC شناخته می‌شود) مثال می‌زند.
Xerox Parc بسیاری از تحقیقات اساسی دوران رایانش شخصی را انجام داد، اما این اپل و مایکروسافت بودند که با بهره‌گیری از آن تحقیقات، شرکت‌هایی چند تریلیون دلاری ساختند. کارمند سابق گوگل می‌گوید این شرکت تحت هیچ شرایطی نمی‌خواهد که به Xerox Parc دوران خودش تبدیل شود.