مهم‌ترین لحظات دادگاه پرحاشیه گوگل؛ از قرارداد با اپل تا توجیه انحصارگرایی

سوندار پیچای، مدیرعامل گوگل، روز دوشنبه در دادگاه ضد‌انحصار دولت آمریکا شهادت داد و از سیاست‌های تجاری شرکتش، از‌جمله توافق با اپل و سایر شرکا برای تبدیل گوگل به موتور جست‌وجوی پیش‌فرض دفاع کرد.

ژانویه‌‌ی ۲۰۲۳ (دی ۱۴۰۱)، وزارت دادگستری به‌همراه هشت ایالت از‌جمله نیویورک و کالیفرنیا و کلرادو در دادخواستی بزرگ علیه گوگل تشکیل دادگاهی با حضور هیئت‌منصفه‌ را درخواست کرده بود. هدف این دادخواست متوقف‌کردن پروژه‌ی انحصارطلبانه‌ی گوگل و بازگرداندن رقابت به تبلیغات دیجیتال است. این اقدام پس از ادعای سال ۲۰۲۰ درباره‌ی سلطه‌ی گوگل بر بازار جست‌وجوی آنلاین انجام شده است.

گوگل در پاسخ به این اتهام گفته است که فقط در حال انجام کسب‌وکار خودش است و همه می‌خواهند گوگل را به‌عنوان موتور جست‌وجوی پیش‌فرض داشته باشند؛ زیرا این پلتفرم بهترین است. این موضوع به‌معنای غیر‌قانونی‌بودن اقدامات گوگل نیست.

در جلسه‌ی دادگاه روز دوشنبه، اطلاعات جالبی فاش شد؛ از‌جمله مبالغ هنگفتی که گوگل برای تبدیل خود به موتور جست‌وجوی پیش‌فرض هزینه کرده است و نحوه‌ی تلاش برای نصب پیش‌فرض اپلیکیشن‌‌هایش در گوشی آیفون‌.

پراباکار راگاوان، رئیس بخش جست‌وجوی گوگل، ۲۸ اکتبر ۲۰۲۳ (۶ آبان ۱۴۰۲) در دادگاه شهادت داد که این شرکت فناوری در سال ۲۰۲۱، ۲۶٫۳ میلیارد دلار به چندین تولید‌کننده‌ی گوشی و دستگاه‌های دیگر ازجمله شرکت‌های اپل و سامسونگ و موزیلا پرداخت کرده است. حدود ۱۸ میلیارد دلار از این مبلغ مستقیماً به اپل پرداخت شده است. از سال ۲۰۰۳ تاکنون، گوگل قراردادی خبرساز با اپل دارد.

گوگل از دیرباز به ارزشِ پیش‌فرض‌‌بودن پی برده است. مگان بلشاو، وکیل وزارت دادگستری آمریکا، ایمیلی از سال ۲۰۰۷ مربوط به جلسه‌‌ی استراتژی محصول گوگل را به پیچای نشان داد که در آن نوشته شده بود زمانی‌که مردم صفحه‌‌ی اصلی (Homepage) مرورگر خود را به گوگل تغییر دادند، ۱۵ درصد بیشتر در گوگل جست‌وجو انجام می‌دادند؛ اما پس از تغییر صفحه‌‌ی اصلی، میزان جست‌وجو در گوگل ۲۷ درصد کاهش یافت.

اوایل اکتبر ۲۰۲۳ (مهر ۱۴۰۲)، مدیران عامل مایکروسافت و داک‌داک‌گو شهادت دادند که موتورهای جست‌وجوی آن‌ها اگر توافقات مشابهی با اپل داشته باشند، بسیار موفق‌تر و رقابتی‌تر از گوگل خواهند بود. ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، بیان کرد که آماده است هر‌ساله ۱۵ میلیارد دلار برای تبدیل‌شدن بینگ به موتور جست‌وجوی پیش‌فرض اپل هزینه کند.

در بخشی از توافق با اپل، گوگل موافقت کرد کروم را به کاربران سافاری تبلیغ نکند؛ البته گوگل می‌تواند با بنرها و پاپ‌آپ‌ها و سایر روش‌ها در اپ‌های دیگر خود این کار را انجام دهد. در‌مقابل، اپل توافق کرد که هیچ‌گاه سراغ رقبای گوگل نرود و به کاربرانش اجازه‌ی ندهد مرورگر دیگری را در آیفون‌ها نصب کنند.

در سال ۲۰۰۵، زمانی‌که اینترنت اکسپلورر مایکروسافت به مرورگر پیش‌فرض تبدیل شد، دیوید دراموند، مدیر حقوقی گوگل، نامه‌ای اعتراضی به مایکروسافت نوشت و اعلام کرد که تبدیل اینترنت اکسپلورر به مرورگر پیش‌فرض باعث تشدید فضای ضدرقابتی می‌شود.

نامه‌ی دراموند به مایکروسافت رفتار دوگانه‌ی فعلی گوگل و درک او از اهمیت تنظیمات پیش‌فرض را نشان می‌دهد. مدیران برِیو و دا‌ک‌داک‌گو و بینگ نیز اکنون همین دلایل را مطرح و ادعا می‌کنند که گوگل با انجام توافق با اپل و دیگران، فضایی غیررقابتی را به‌وجود می‌آورد.

وزارت دادگستری آمریکا نیز در همین زمینه اعلام کرد گوگل همان مونوپولی‌ را ایجاد کرده است که سال‌ها قبل آن را محکوم می‌کرد.

اگر قاضی علیه گوگل حکم صادر کند، نتیجه ممکن است بسیار شبیه به توافق مایکروسافت باشد که مجبور شد رفتارهایش را تغییر دهد و رابط‌های برنامه‌نویسی (API) خود را با سایر توسعه‌دهندگان به‌اشتراک بگذارد. مایکروسافت از بستن قراردادهای ضدرقابتی و انحصاری با تولیدکنندگان کامپیوتر نیز منع شد.

گوگل ممکن است مجبور شود همه یا بیشتر داده‌هایی که جمع‌آوری کرده است، به موتورهای جست‌وجوی دیگر واگذار کند تا آن‌ها بتوانند محصولات خود را توسعه دهند و کاربران بیشتری جذب کنند. وزارت دادگستری آمریکا اعلام کرده است که گوگل روزانه ۱۶ برابر بیشتر از بینگ داده جمع‌آوری می‌کند.

نتیجه‌ی دادگاه گوگل می‌تواند تأثیر عمیقی روی پرونده‌های سایر شرکت‌های بزرگ فناوری بگذارد. سپتامبر ۲۰۲۳ (شهریور ۱۴۰۲)، کمیسیون فدرال تجارت علیه آمازون شکایتی را آغاز و ادعا کرد که این شرکت از راهکارهای ضدرقابتی و ناعادلانه برای حفظ قدرت انحصاری خود استفاده می‌کند.

وزارت دادگستری سال‌ها است که سیاست ناعادلانه‌ی شرکت اپل درباره‌ی نصب اپلیکیشن‌های متفرقه روی گوشی‌‌هایش را بررسی می‌کند. متا هم بی‌بهره نمانده است و پرونده‌ای با کمیسیون فدرال تجارت در جریان دارد که در آن از متا خواسته شده است اینستاگرام و واتساپ را بفروشد.

مسئولان دولت آمریکا می‌خواهند نشان دهند که قوانین ضد‌رقابتی هنوز‌هم معتبر هستند و می‌توانند در برابر بزرگ‌ترین و قدرتمندترین شرکت‌های جهان موفق باشند.