عصر عینک‌های هوشمند؛ وقتی چشم‌ها بیشتر می‌بینند

همزمان با آغاز فصل زمستان، اپل با عرضه‌ی هدست واقعیت مجازی ویژن پرو، دنیای تکنولوژی را حسابی داغ کرد. این هدست جنجالی که خیلی زود به ایران رسید، در بررسی زومیت از نظر سخت‌افزار و طراحی شگفت‌انگیز ظاهر شد، اما نشان داد راه درازی مانده است تا تکنولوژی واقعیت مجازی، جادویی و بی‌عیب‌ونقص شود.

با توجه به تحولات اخیر دنیای تکنولوژی و عرضه‌ی پرسروصدای ویژن پرو، به نظر می‌رسد سال ۲۰۲۴ بیش‌ از آنکه مختصِ بازار گوشی موبایل باشد، خود را برای رقابت داغ و تنگاتنگ هدست‌های واقعیت مجازی و عینک‌های مجهز به هوش مصنوعی آماده می‌کند.

مهرماه ۱۴۰۲، شرکت متا با همکاری نزدیک با ری‌بن، اولین عینک هوشمند خود را با قیمت ۳۰۰ دلار به بازار عرضه کرد. در ابتدا، شک و تردید زیادی درباره‌ی عینک متا-ری‌بن وجود داشت و بسیاری از کاربران تصور می‌کردند این عینک جزو عینک‌های دوربین‌دار مانند Snap Spectacles یا عینک‌های مجهز به دستیار مجازی مانند Amazon Echo Frames یا نهایتاً نسخه‌ی به‌روزشده‌ی Ray-Ban Stories باشد. آنچه هر سه مدل عینک نام‌برده در آن مشترک بودند، عدم محبوبیت و پذیرش آن‌ها توسط جامعه بود.

ممکن‌ است شما نیز با نگاه به قیمت عینک هوشمند متا-ری‌بن با خودتان فکر کنید که چندان هم پیشرفته نیست؛ اما جالب است بدانید عینک متا-ری‌بن به قابلیت ضبط صدا و تصویر باکیفیت مجهز شده و یک دستیار هوش مصنوعی و پشتیبانی از فرامین چندوجهی (شامل فرامین صوتی و تصویری) را در خود جای داده است.

عینک متا-ری‌بن در ابتدا فروش ناامیدکننده‌ای را تجربه کرد، اما در دسامبر ۲۰۲۳، تقاضای خرید این عینک به اوج خود رسید و نام این محصول در تمام رسانه‌های خبری تکنولوژی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی نظیر تیک‌تاک به چشم می‌خورد. متا در این بازه‌ی زمانی از قابلیت «فرامین چندوجهی» عینک پیشرفته‌اش پرده‌برداری کرد و به همین دلیل، بسیاری از خبرنگاران و کاربران فضای مجازی در حال صحبت پیرامون قابلیت‌های جذاب عینک متا-ری‌بن بودند.

اما دلیل محبوبیت انفجاری عینک هوشمند متا چه بود؟ می‌توان به سه مورد اشاره کرد.

با رشد سریع بازار گجت‌های پوشیدنی و هدست‌های واقعیت مجازی، کمپانی‌های بزرگ مانند گوگل، مایکروسافت و متا، سرمایه‌گذاری هنگفتی در بخش تحقیق و توسعه‌ی این نوع محصولات انجام داده‌اند. به نظر می‌رسد با ادغام هوش مصنوعی و عینک‌های هوشمند، سبک زندگی ما انسان‌ها تغییرات اساسی را تجربه خواهد کرد.

عینک‌های مجهز به هوش مصنوعی با ارائه‌ی اطلاعات زنده و لحظه‌ای نسبت به محیط پیرامون و ایجاد تعامل بین محیط فیزیکی و دیجیتالی، درهای جدیدی را رو به این دنیای هیجان‌انگیز گشوده‌اند. در این بین، شرکت گوگل با عرضه‌ی (نه‌چندان موفقیت‌آمیز) Google Glass، شرکت مایکروسافت با عرضه‌ی Microsoft HoloLens و شرکت اپل با عرضه‌ی Vision Pro تمام تلاش خود برای نمایش نمایی از دنیای آینده‌‌ی انسان‌ها را به کار گرفتند.

درحال‌حاضر بازار عینک‌های هوشمند حسابی داغ است و تقریباً هر برندی سعی دارد در این بازار سهمی داشته باشد؛ ازجمله عینک ۴۰۰ دلاری Mijia Glasses Camera شیائومی با دوربین دوگانه و قابلیت ترجمه زنده، عینک واقعیت افزوده‌ی Smart Viewer کوالکام که از وای فای و بلوتوث استفاده می‌کند یا عینک ایرویژن M1 ایسوس که از نمایشگر میکرو اولد و وضوح 1080p بهره می‌برد.

البته بازار گجت‌های پوشیدنی هنوز در آغاز راه است و مسیر زیادی برای رشد، شکوفایی و بلوغ در پیش دارد. به همین دلیل، اغلب گجت‌های پوشیدنی موجود در بازار با مشکلات و محدودیت‌های خاص خود دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

مشکل اصلی این گجت‌ها این است که کاربران حاضر به استفاده‌ی طولانی‌مدت از آن‌ها نیستند. این محصولات هنوز طراحی چندان مناسبی ندارند و استفاده از آن‌ها به اندازه‌ی کافی راحت و آسان نیست.

برای مثال، ارتباط با هوش مصنوعی از طریق هدفون‌های بی‌سیم خیلی راحت است، اما مشکل این‌جا است که هیچ‌کس تمام روز هدفون را روی گوش نمی‌گذارد. به عنوان مثالی دیگر، توسعه‌ی نرم‌افزاری مخصوص ساعت‌های هوشمند برای تعامل با هوش مصنوعی کار سختی نیست، اما هنوز مشکل اول، یعنی نامناسب بودن برای استفاده‌ی طولانی‌مدت، هنوز پابرجا است.

اخیراً یک استارتاپ فعال در حوزه‌ی هوش مصنوعی به نام Humane، از محصول جالبی تحت عنوان AI Pin رونمایی کرده است. این گجت فقط ۵۵ گرم وزن دارد و با استفاده از آهن‌ربا و نیروی مغناطیسی روی لباس می‌چسبد و دست کاربر را به نمایشگر لمسی تبدیل می‌کند.

گجت پوشیدنی ۶۹۹ دلاری AI Pin از یک دوربین و میکروفن به عنوان ورودی و از یک لیزر برای نمایش خروجی استفاده می‌کند و قابلیت‌های مختلفی نظیر تماس و پیام‌رسانیِ صدامحور، خلاصه‌سازی ایمیل‌ها، نگه‌داشتن غذا در جلوی دوربین برای دست‌یابی به اطلاعات ارزش غذایی و همچنین ترجمه‌ی بلادرنگ دارد. با وجود همه‌ی این‌ها، هیچ‌کس حاضر نیست یک گجت هوش مصنوعی را روی لباسش بچسباند! پس مشکل قبلی همچنان وجود دارد.

دلیل اینکه گجت‌های هوش مصنوعی هنوز به محبوبیت کافی نرسیده‌اند، طراحی نامناسب آن‌ها است. عینک‌های معمولی با طراحی ارگونومیک، دسته‌های نرم و راحت و وزن کم توانسته‌اند جای خود را در زندگی ما انسان‌ها باز کنند.

عینک‌های هوشمند به چند جهت برگ برنده‌ی بازار گجت‌های هوش مصنوعی هستند؛ اول آن‌که ابعاد و فرم‌فکتور عینک‌ها به گونه‌ای است که استفاده‌ی روزانه و طولانی‌مدت از آن کاملاً مناسب و آسان خواهد بود. دوم آنکه استفاده از اسپیکر روی دسته‌های عینک و نزدیکی آن به گوش‌ها باعث افزایش وضوح صدا برای کاربر و جلوگیری از پخش صدای بلند برای اطرافیان می‌شود.

درضمن، عینک‌های هوشمند به اندازه‌ای کوچک هستند که استفاده از آن‌ها راحت باشد و هم به اندازه‌ای بزرگ هستند که بتوان آنتن‌ها، قطعات الکترونیکی و باتری‌های با ظرفیت بالا را درون آن‌ها تعبیه کرد. به همین دلیل می‌گوییم طراحی این عینک‌ها بی‌بدیل است.

عینک‌های متا-ری‌بن ثابت کردند که یک گجت هوشمند با بهره‌مندی از دوربین‌های باکیفیت، میکروفون، قطعات الکترونیکی، باتری، چراغی کوچک جهت روشن‌شدن هنگام فیلم‌برداری و کلی امکانات دیگر، هنوز هم می‌تواند از لحاظ ظاهری زیبا و بی‌نقص باشد. این گجت‌ها می‌توانند مانند سایر زیورآلات و لوازم جانبی که به‌طور روزانه با خود حمل می‌کنیم، مورد استفاده قرار گیرند.

با توجه به آنکه عینک‌های متا-ری‌بن در دو نوع طبی و معمولی عرضه می‌شوند، افراد عینکی هم می‌توانند از این محصول استفاده کنند. عینکی‌ها خوش‌شانس‌ترین مصرف‌کنندگان عینک‌های هوشمند خواهند بود؛ آن‌ها در حالت عادی هم باید عینک بزنند، اما حالا می‌توانند به عینکی مجهز به هوش مصنوعی و دنیای وسیعی از امکانات نرم‌افزاری پیشرفته دسترسی داشته باشند.

شاید بتوان عینک متا-ری‌بن را همین حالا هم رهبر بلامنازع بازار عینک‌های هوشمند دانست؛ چون در عین کیفیت بالا، از قیمت مقرون‌به‌صرفه‌ای نیز بهره می‌برد.

در حال حاضر، متا و آمازون با طراحی و عرضه‌ی متا-ری‌بن و آمازون اِکو رسماً وارد بازار عینک‌های هوشمند شده‌اند. این رقابت تنگاتنگ تا یک یا نهایتا دو سال دیگر با ورود شرکت‌های بزرگ دیگری نظیر گوگل، مایکروسافت، اوپن‌اِی‌آی و شاید حتی اپل، به رقابتی نفس‌گیر تبدیل خواهد شد.

اگر دقت کرده باشید، محصولات جدید هوش مصنوعی به‌آرامی در حال حذف Search هستند. به همین دلیل، شاید در آینده‌ای نزدیک شاهد رونمایی گوگل از عینک‌های هوشمند پیکسل یا معرفی عینک‌های هوشمند فایر (Fire) توسط آمازون باشیم.

در این بین، اپل همیشه شیفته‌ی طراحی محصولات زیبا و لوکسی بوده است که علاوه‌بر امکانات پیشرفته‌ی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، بتواند مانند لباس، دست‌بند یا عینک همواره همراه کاربر باشد. بنابراین، اپل به احتمال زیاد، دیر یا زود به جمع تولیدکننده‌های عینک هوشمند خواهد پیوست.

سال ۲۰۲۴ تا همین حالا هم بسیار هیجان‌انگیز بوده است و عرضه‌ی ویژن پرو و رقابت نفس‌گیر اپل، متا و شرکت‌های دیگر، نویدبخش سالی شگفت‌انگیز برای گجت‌های پوشیدنی است. با ورود شرکت‌های بزرگ فناوری به بازار عینک‌های هوشمند، رقابت در این حوزه افزایش می‌یابد و هر روز شاهد اضافه‌شدن یک ویژگی انقلابی و پیشرفته به این محصولات کاربردی خواهیم بود.

براساس برخی گمانه‌زنی‌ها، اولین محصول سخت‌افزاری اوپن‌اِی‌آی به احتمال زیاد یک عینک هوشمند خواهد بود. درستی یا غلطی این ادعا را فعلاً نمی‌دانیم، اما پیشرفت محسوس و جایگاه ویژه‌ی عینک‌های هوشمند را دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت.