سیر تکامل منو استارت؛ مهم‌ترین المان ویندوز [تماشا کنید]
وقتی صحبت از «سیستم‌عامل» به‌میان می‌آید، بسیاری از ما بلافاصله یاد ویندوز می‌افتیم. محصول محبوب مایکروسافت روزهای تلخ و شیرین زیادی را پشت سر گذاشته و تغییرات بنیادی متعددی را به خود دیده، اما جایگاه منوی استارت در این سیستم‌عامل کماکان ویژه و منحصر‌به‌فرد است.
بهطورکلی، هدف مایکروسافت از طراحی منوی استارت، جذب کاربران عادی به دنیای بزرگ و هیجان‌انگیز کامپیوتر بود، اما این روزها بسیاری از کاربران عادی و حرفه‌ای به وجود آن عادت کرده‌اند و تصور ویندوز بدون منوی استارت تقریباً غیرممکن است.
اینک که ۲۷ سال از رونمایی اولین نسخه‌ی منوی استارت در ویندوز می‌گذرد، با ما همراه باشید تا تاریخچه‌ی جذاب و سیر تکامل مهم‌ترین عنصر ویندوز را با هم مرور کنیم.
منوی استارت متولد می‌شود
مایکروسافت منوی استارت را اولین بار هنگام رونمایی از ویندوز ۹۵ معرفی کرد و این قابلیت به کاربران امکان اجرای برنامه‌های مورد نظرشان را می‌داد.
قبل از معرفی منوی استارت، کاربران برای اجرای برنامه‌ها باید از قابلیتی تحت عنوان «Program Manager» استفاده می‌کردند که درواقع ابزاری برای مدیریت و دسته‌بندی برنامه‌ها بود و از رابط کاربری مناسبی هم بهره می‌برد.
بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف Program Manager، ناتوانی آن در ایجاد دسته‌ای از برنامه‌ها داخل دسته‌ی دیگر بود. به بیان دیگر، Program Manager نمی‌توانست گروهی از برنامه‌ها را که در دسته‌بندی خاصی قرار می‌گرفتند، درون گروه دیگر نشان دهد. مایکروسافت با آگاهی از این مشکل، تصمیم گرفت قابلیت‌های Program Manager را ارتقا داده و آن را در قالب جدیدی تحت عنوان منوی استارت در ویندوز ۹۵ معرفی کند.
از آن‌جا که ویندوز در سراسر دنیا دردسترس کاربران قرار گرفته بود، توسعه‌ی امکانات جدید و اضافه‌کردن آن‌ها به سیستم‌عامل می‌توانست چالش‌برانگیز و پرمخاطره باشد؛ چراکه بسیاری از افراد به ابزارهای نسخه‌های پیشین ویندوز عادت کرده بودند و ممکن بود تمایل زیادی برای استفاده از قابلیت جدید ویندوز از خود نشان ندهند. باوجوداین، منوی استارت جای خود را خیلی سریع در بین کاربران باز کرد و تقریباً توسط تمام کاربران مورد پذیرش قرار گرفت.
منوی استارت در ویندوز ۹۵ شامل دو بخشِ «برنامه‌ها» و «اسناد» بود و نکته‌ی جذاب ماجرا این بود که هر دو بخش از قابلیت «گروه‌های تودرتو» موسوم‌به Nested Groups پشتیبانی می‌کردند. علاوه‌بر این دو بخش، ابزارهای کاربردی دیگری نظیر Find ،Help و دکمه‌ی آشنای Shutdown به منوی استارت ویندوز ۹۵ اضافه شد.
ویندوز جزو سیستم‌عامل‌های «مبتنی بر پوشه» دسته‌بندی می‌شود و با توجه به طیف وسیع ابزارها و برنامه‌های موجود در ویندوز، Program Manager ذاتاً با این ویژگی در تضاد بود؛ اما منوی استارت با بهره‌مندی از گروه‌های تودرتو و امکان دسترسی به اسناد، فایل‌ها و برنامه‌ها به صورت مرحله‌به‌مرحله، عملاً مشکل اصلی Program Manager را برطرف می‌کرد.
از این‌ها گذشته، با توجه به فناوری قدیمی و ضعیف صفحه‌نمایش در آن سال‌ها، لزوم استفاده از فضایی بهینه و طراحی آیکون‌های مشخص برای دسترسی سریع و راحت به محتوای مورد نظر کاربران بیش از پیش حس می‌شد. ازاین‌رو، طراحی منوی بصری هم برای کاربران مبتدی و هم برای کاربران حرفه‌ای، مفید و کاربردی به‌نظر می‌رسید.
منوی استارت به بلوغ می‌رسد
منوی استارت با همان رابط کاربری مناسب و امکانات قبلی، به نسخه‌های جدیدتر ویندوز یعنی ویندوز ۹۸ و ۲۰۰۰ راه پیدا کرد. مایکروسافت برای افزایش کاربرد و بهره‌وری منوی استارت، ابزارهای دیگری مانند My Documents، Administrative Tools و مرورگر اینترنت اکسپلورر را هم به آن اضافه کرد.
اگرچه پیشرفت اینترنت در آن زمان شباهتی به دنیای امروز نداشت، بااین‌حال، امکان افزودن لینک به منوی استارت، گامی معقول و روبه‌جلو برای افزایش قابلیت‌های منو به‌نظر می‌رسید. مایکروسافت در آن سال‌ها توانست گام‌های ابتدایی برای تبدیل منوی استارت به فضایی تعاملی و پیشرفته را با موفقیت بردارد.
رشد سریع و بی‌وقفه منوی استارت
مایکروسافت شرکت نرم‌افزاری است و به‌همین‌دلیل، سرمایه‌گذاری کلان روی ویندوز به‌عنوان تنها محصول پرچم‌دارش کاملاً منطقی بود. از همین رو، اهالی ردموند با تلاش بی‌وقفه و توسعه‌ی قابلیت‌های جدید ویندوز XP، تغییرات زیادی در منوی استارت ایجاد کردند. حالا دیگر منوی استارت از یک طراحی دو ستونی بهره می‌برد که در آن یک ستون به نرم‌افزارهای پیش‌فرض ویندوز و ستون دیگر به مواردی چون کنترل‌پنل و گزینه‌های Shutdown اختصاص یافته بود.
تلاش مایکروسافت برای بهبود منوی استارت با تمرکز بر قابلیت شخصی‌سازی
جالب اینکه منوی استارت از همان ابتدا قابل شخصی‌سازی بود و کاربران می‌توانستند برنامه‌ها و فایل‌هایی را که به‌طور روزمره از آن استفاده می‌کردند، به منوی استارت اضافه کنند. با انتشار ویندوز XP، مایکروسافت تمرکز ویژه‌ای روی قابلیت شخصی‌سازی منوی استارت معطوف کرد. در ویندوز XP، قابلیت پین کردن برنامه‌ها و فایل‌ها در سراسر سیستم‌عامل اضافه شد و منوی استارت هم از آن بهره‌مند بود. به لطف این ویژگی، کاربران می‌توانستند محتوای مورد نظرشان را به منوی استارت پین کنند و در هر زمان به آن دسترسی داشته باشند.
بهطورکلی، هدف اصلی مایکروسافت از طراحی منوی استارت در سیستم‌عامل ویندوز، امکان دسترسی سریع و آسان به محتوای مورد نظر کاربران بود و اضافه‌شدن قابلیت شخصی‌سازی توانست مایکروسافت را به این هدف نزدیک‌تر کند.
یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین تغییرات نسخه‌های جدیدتر ویندوز، «بهبود قابلیت جست‌وجو» و «ادغام آن در سراسر سیستم‌عامل» بود. کادر جست‌وجوی منوی استارت ویندوز XP فقط در ستون اول، قسمت پایین سمت چپ منوی استارت دردسترس بود، اما با رشد روزافزون موتورهای جست‌وجو، تسهیل وب‌گردی و دسترسی سریع به محتوا، مایکروسافت تصمیم گرفت کادر جست‌وجوی منوی استارت ویندوز ۷ را عریض‌تر کرده و آن را در هردو ستون چپ و راست منوی استارت امتداد دهد.
دوره‌ی پسرفت منوی استارت
در بحبوحه‌ی اتفاقات سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ و تغییراتی که در تیم مهندسان ویندوز ایجاد شد، استیو بالمر به همراهی استیون سینوفسکی ایده‌ی راه‌اندازی «صفحه»ی استارت به جای «منو»ی استارت را در ویندوز پیاده‌سازی کردند.
البته ظاهر صفحه‌ی استارت با آن بلوک‌های بزرگ و رنگارنگ از جذابیت بالایی برخوردار بود و طراحی کاشی‌های زنده ایده‌ی خوبی به نظر می‌رسید؛ اما پیاده‌سازی آن در ویندوز ۸ فقط کار را خراب کرد. متأسفانه ظاهر همه‌چیز نیست و طراحی جدید، ماهیت اصلی منوی استارت را که تسهیل دسترسی به برنامه‌ها و فایل‌ها، وجود ابزارهای کاربردی مانند شات‌دان و امکان پین کردن محتوا بود، تحت تأثیر قرار داد. عجیب نبود که در این وضعیت، صفحه‌ی استارت ویندوز ۸ از پایین‌ترین میزان محبوبیت برخوردار شد.
صفحه‌ی استارت ویندوز ۸ مورد استقبال کاربران قرار نگرفت
مایکروسافت با عرضه‌ی ویندوز ویستا به‌نوعی ثابت کرده که معمولاً قبل از تغییرات بزرگ، اشتباهات فاحشی در راه است. منوی استارت نیز از این قاعده مستثنی نبود. منویی که با هدف دسترسی راحت، استفاده‌ی بهینه از فضای صفحه‌نمایش و تمرکز روی کارها معرفی شده بود، حالا لقب بدترین ویژگی در ویندوز را گرفته بود و مایکروسافت باید راهی برای حل مشکل پیدا می‌کرد.
مایکروسافت دنبال راه چاره می‌گردد
باتوجه به نارضایتی عمومی از صفحه‌ی استارت ویندوز ۸، بسیاری از کاربران تلاش کردند با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند Open-Shell منوی استارت را بار دیگر به کامپیوتر خود برگردانند. البته مایکروسافت در نسخه‌ی ویندوز ۸.۱ و به‌روزرسانی‌های بعدی تلاش کرد مشکلات موجود را برطرف کند، اما از روز اول مشخص بود تنها راه‌حل، عقب‌نشینی و بازگرداندن منوی استارت به ویندوز بود.
متأسفانه شرایط همیشه یکسان نیست. در آن سال‌ها، صنعت موبایل و تبلت با سرعت حیرت‌آوری در حال پیش‌روی بود و از همین رو، صفحات لمسی به محبوبیت زیادی بین کاربران دست یافته بودند. شرکت‌های فعال در حوزه‌ی تکنولوژی برای عقب نماندن از این بازار پرسود، رابط کاربری محصولات‌شان را متناسب با نیاز کاربران صفحه‌های لمسی تغییر دادند. در این دوره‌ی زمانی، بن‌بست بزرگی برای مایکروسافت به‌وجود آمده بود؛ در واقع مایکروسافت نه می‌توانست صفحه‌ی استارت را در ویندوز نگه دارد و نه می‌توانست سراغ منوی استارت ویندوز ۷ برود!
بهبود منوی استارت ویندوز ۱۰ با تلفیق عناصر منوی استارت ویندوزهای ۷ و ۸
با گذشت زمان و روی کار آمدن ساتیا نادلا، ویندوز ۱۰ با منوی استارتی که از نو طراحی شده بود، منتشر شد. بسیاری از کاربران و متخصصان بر این باورند که منوی استارت ویندوز ۱۰ با ترکیب نمای سنتی و کلاسیک منوی استارتِ ویندوز ۷ و بهره‌مندی از قابلیت‌های جذاب و کاربردی صفحه‌ی استارت ویندوز ۸، بهترین و استانداردترین منوی استارت در تمام نسخه‌های ویندوز محسوب می‌شود.
به عبارت دیگر، منوی استارت ویندوز ۱۰ را می‌توان نسخه‌ی کوچک‌شده‌ی صفحه‌ی استارتِ ویندوز ۸ و همچنین نسخه‌ی بزرگ‌شده‌ی منوی استارتِ ویندوز ۷ دانست. مایکروسافت با این رویکرد، ضمن دستیابی به هدف دیرینه‌اش یعنی دسترسی راحت به برنامه‌ها و فایل‌ها، قابلیت‌های هیجان‌انگیزی مانند کاشی‌های زنده و آیکون‌های بزرگ‌تر را که پیش از این در ویندوز ۸ وجود داشت، به کاربران ارائه داد. بدین‌ترتیب، اهالی ردموند با طراحی منوی استارت جدید نه‌تنها مشکلات قبلی را از بین بردند، بلکه رابط کاربری ویندوز را برای صفحات لمسی بهینه کردند.
منوی استارت ویندوز ۱۰ هم برای تبلت و هم برای پی‌سی ایده‌آل است
یکی از ابزارهایی که در تمام نسخه‌های منوی استارت پیش از ویندوز ۱۰ وجود داشت، All Programs بود که با توجه به حضور طولانی‌مدتش در منوی استارت، به یکی از عناصر مهم و نمادهای اصلی این منوی محبوب تبدیل شده بود. بااین‌حال، مایکروسافت به دلیل اعمال تغییراتی در رابط کاربری ویندوز و افزایش سهولت در دسترسی به برنامه‌ها، زیرمنوی Programs را حذف کرد و کاربران با مراجعه به «لیست برنامه‌ها» که کنار کاشی‌های میان‌بر تعبیه شده، می‌توانستند به تمام برنامه‌های نصب‌شده در ویندوز دسترسی داشته باشند.
«کادر جست‌وجو» نیز که یکی از عناصر کاربردی و محبوب منوی استارت ویندوزهای ویستا و ۷ بود، در بازطراحی منوی استارت ویندوز ۱۰ حذف و به نوار وظیفه منتقل شد.
بازطراحی مجدد منوی استارت در ویندوز ۱۱
همه‌ی ما ویندوز ۷ را به واسطه‌ی سرعت، امنیت و پایداری بالای آن می‌شناسیم. از طرف دیگر، ویندوز ۱۰ به سبک بودن و اجرای سریع روی کامپیوترهای مختلف معروف است. معمولاً با انتشار نسخه‌های جدید ویندوز، متخصصان و گیمرها سراغ ویژگی‌های مورد انتظار خودشان می‌روند و سیستم‌عامل جدید ردموندی‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند.
ساده‌ترین و شکیل‌ترین منوی استارت؛ منوی استارت ویندوز ۱۱
مایکروسافت با معرفی ویندوز ۱۱، طیف وسیعی از ویژگی‌ها و قابلیت‌های سیستم‌عامل را از نو طراحی کرد و یکی از بخش‌هایی که تغییرات عمده و چشم‌گیری را به خود دید، منوی استارت بود که حداقل از لحاظ ظاهری هیچ شباهتی به نسل‌های قبلی خودش ندارد.
بزرگ‌ترین تغییر منوی استارت ویندوز ۱۱ در مقایسه با نسخه‌های قبلی، حذف کاشی‌های زنده است. بنابراین اگر شما هم جزو افرادی هستید که به وجود این کاشی‌های رنگارنگ و جذاب عادت کرده‌اید و تمایل دارید آن‌ها را در منوی استارت ویندوز ۱۱ داشته باشید، می‌توانید از آموزش‌های موجود در اینترنت استفاده کنید.
یکی دیگر از تغییرات قابل توجه منوی استارت ویندوز ۱۱، کوچک‌تر و ساده‌تر شدن آن است. مایکروسافت در طراحی این منوی استارت دوست‌داشتنی، طراحی ۲-بخشی را رعایت کرده اما به جای تقسیم فضای منوی استارت به دو بخش مجزا، از لایه‌های جلویی - که از لحاظ بصری کمی برجسته‌تر به نظر می‌رسد - و پشتی - که از لحاظ بصری کمی عقب‌تر به نظر می‌رسند - استفاده کرده است. در لایه‌ی جلویی، آیکونِ میان‌بر اپلیکیشن‌ها که توسط کاربر پین شده‌اند نمایش داده می‌شود و در لایه‌ی پشتی، کاربر می‌تواند به لیست کامل برنامه‌های نصب‌شده در سیستم‌عامل دسترسی داشته باشد.
با توجه به افزایش محبوبیت هوش مصنوعی و الگوریتم‌ها، مایکروسافت بخش جدیدی را تحت عنوان Recommended به منوی استارت ویندوز ۱۱ اضافه کرد که با مراجعه به آن، می‌توانید به برنامه‌ها و فایل‌هایی که به‌تازگی اجرا کرده‌اید یا به‌طور روزمره از آن‌ها استفاده می‌کنید، دسترسی داشته باشید.
از دیگر تغییرات منوی استارت ویندوز ۱۱ می‌توان به بازگشت کادر جست‌وجو اشاره کرد. اگرچه کادر جست‌وجو کماکان از طریق نوار وظیفه قابل دسترسی است، مایکروسافت برای افزایش سهولت در دسترسی به فایل‌ها و برنامه‌های مورد نظر کاربر، ترجیح داده است آن را به منوی استارت ویندوز نیز اضافه کند.
به طور کلی، منوی استارت ویندوز ۱۱ یکی از بحث‌برانگیزترین موارد بین کاربران است؛ عدهای، شیفته‌ی سادگی و زیبایی آن شده‌اند و عدهای دیگر، نبودِ قابلیت‌های شخصی‌سازی و محدودیت‌های عجیب آن را مورد نکوهش قرار می‌دهند. به‌هرحال اگر جزو دسته‌ی دوم هستید و ترجیح می‌دهید منوی استارت ویندوزتان کارایی بیشتری داشته باشد، می‌توانید از برنامه‌هایی مانند Start Everywhere یا Start Menu X استفاده کنید.
منوی استارت، برجسته‌ترین بخش ویندوز
محبوبیت و تأثیرگذاری منوی استارت ویندوز را که اولین بار در سال ۱۹۹۵ معرفی شد و تاکنون فرازونشیب‌های زیادی را تجربه کرده است، نمی‌توان نادیده گرفت. اهمیت این منو به‌حدی است که که با حذف آن، ویندوز دست‌خوش تغییرات بزرگ و احتمالاً ناخوشایندی خواهد شد. تجربه‌ی شما با منوی استارت ویندوز چگونه است؟