سیری در تاریخ توپ‌های مورد استفاده در جام‌های‌ جهانی فوتبال

‌‌

همانطور که پیش از این در زومیت خواندید، کمپانی آدیداس طبق سنت همیشگی و براساس قرارداد خود با فدراسیون جهانی فوتبال، همچون ۴۴ سال گذشته توپی را برای مسابقات جام جهانی فوتبال تهیه کرده است که آن را پیش‌تر در زومیت به زیر ذره‌بین بردیم.

جام‌جهانی شیلی، 1962

توپ‌های مورد استفاده در این جام‌جهانی پس از تماس با آب آن را به داخل خود کشیده و در نتیجه غیرقابل استفاده می‌شدند. از این‌رو مسئولان برگزاری مسابقات از تیم‌های اروپایی درخواست کردند تا توپ‌های مورد استفاده توسط خود را به مسابقات بیاورند. قهرمان جام‌جهانی شیلی، تیمی جز برزیل افسانه‌ای نبود که در دفاع از عنوان قهرمانی، برای دومین بار جام را به خانه برد.

جام‌جهانی مکزیک، 1970

تل‌استار، توپ محبوب تماشاگران تلویزیونی بازی‌ها بود؛ چراکه اولین توپی است که با استفاده از دو رنگ سیاه و سفید طراحی شده. این توپ اولین توپی است که توسط آدیداس و بصورت رسمی برای مسابقات جام‌جهانی طراحی و تولید شده است. استفاده از ۳۲ تکه در ساخت این توپ منجر به این شده بود که مشکلی در ناهمگونی این توپ در جریان بازی ایجاد نشود. از مشکلات عمده‌ی این توپ عدم برخورداری از تقارن کامل، مخصوصاً در گوشه‌‌ی تکه‌ها است.

جام‌جهانی مکزیک، 1986

اولین توپی است که با استفاده از مواد ترکیبی و پوششی از پلی‌اورتان برای ممانعت از نفوذ آب در توپ، طراحی و تولید شد. سنت استفاده از نقش و نگار روی توپ، پس از تولید Azteca در توپ‌های آتی نیز تا جام‌جهانی 2002 رعایت شده و تبدیل به سنتی برای توپ‌های جام‌جهانی شد. Azteca توپی است که مارادونا گل معروف خود را با دست وارد دروازه‌ی تیم ملی انگلستان کرد. آرژانتین در این مسابقات با درخشش مارادونا جام را از آن خود کرد تا پس از فتح جام جهانی 1978 و برد در برابر لاله‌های نارنجی، دومین جامی باشد که راه‌راه پوشان لاتین از آن خود کردند و آلمان غربی را مقهور تکنیک خود ساختند.

جام‌جهانی ژاپن و کره‌ی جنوبی، 2002

آدیداس برای اولین بار در این توپ از دوخت حرارتی تکه‌ها استفاده کرد که منجر به ایجاد تقارن بالایی در توپ شده بود؛ اما برای ممانعت از حرکت‌های غیرقابل پیش‌بینی توپ به‌دلیل سطح صاف و کاملاً صیقلی آن نیاز بود تا شیارهایی روی توپ ایجاد شود. این توپ را می‌توان برای تیم‌هایی چون کره‌ی جنوبی و ترکیه خوش یمن عنوان کرد؛ چراکه این دو تیم به دیدار رده‌بندی راه یافتند. برزیل برخلاف پیش‌بینی کارشناسان جام را از آن خود کرد. فینال این بازی‌های بین تیم‌های آلمان و برزیل انجام شد که هیچ‌ کارشناسی پیش‌بینی آن را نکرده بود. فناوری مورد استفاده در ورزشگاه‌های انجام بازی‌ها، همگان را مقهور عظمت فناوری در شرق آسیا کرد.

جام‌جهانی آلمان، 2006

استفاده از ۲۴ تکه در این توپ به معنای همگونی بیشتر این توپ بود که نتیجه‌ی آن دقت بالا و سرعت بیشتر توپ بود که آن را محبوب مهاجمان کرد؛ هرچند تیم‌ ملی ایران نتوانست بهره‌ی چندانی از این خاصیت ببرد. برخلاف مهاجمان، دروازه‌بانان چندان رضایتی از این توپ نداشتند.

جام‌جهانی آفریقای جنوبی، 2010

کاهش تعداد تکه‌های مورد استفاده در این توپ به هشت عدد منجر به تقارن هرچه بیشتر توپ شده بود. هرچند آدیداس ممانعت از تغییر جهت ناگهانی توپ را در سرعت‌های بالا از یاد برده بود. این توپ به حدی شکایت بازیکنان را برانگیخت که متخصصان آئرودینامیک آژانس فضایی ایالات متحده نیز با آزمایش آن، سخن بازیکنان را تأیید کردند.

جام‌جهانی برزیل، 2014

همانطور که پیش این نیز در زومیت خواندید، برازوکا در فرهنگ بومی برزیلی به معنا برزیلی و فرهنگ زندگی برزیلی است. آدیداس این توپ را با استفاده از یک ساختار پروانه‌ای شکل ۶ تکه تولید کرده است. براساس گفته‌های متخصان این کمپانی آلمانی، برازوکا با بهره‌گیری از شش تکه دارای ساختار آئرودینامیک‌تری بوده و می‌تواند با سرعت بیشتری حرکت کند. این توپ پیش از این در مسابقات جهانی زیر ۲۰ سال مورد آزمایش واقع شده است.

توپ‌های مورد استفاده در جام‌جهانی در طی سالیان برگزاری این مسابقات شاهد تغییراتی بوده‌اند. بطوریکه توپ‌های ۳۲ تکه رفته‌رفته بهتر شده و نهایتاً شاهد استفاده از برازوکا با بهره‌گیری از ۶ تکه هستیم. توپ استفاده شده در جام‌جهانی آلمان 14 تکه و آفریقای جنوبی متشکل از هشت تکه بود. آنتونیو زئی، مدیرعامل بخش فوتبال کمپانی آدیداس، کاهش تعداد تکه‌ها را به‌خاطر کاهش درزهای موجود روی توپ عنوان کرده است که منجر به متقارن‌تر شدن سطح توپ می‌شود.

تقارن حاصل از استفاده از شش تکه‌ی پروانه‌ای شکل، نه‌تنها منجر به رضایت کمپانی، بلکه باعث رضایت بازیکنانی شده است که این توپ را مورد آزمایش قرار داده‌اند. همچنین از گفته‌های بازیکنان در مورد بهینه‌سازی و بهبود نقاط ضعف این توپ استفاده شده است تا مشکلی که در توپ جابولانی انتقاد فراوانی را متوجه آدیداس کرده بود، در این توپ شاهد آن نباشیم.