۵ مهر: روزی که استالمن پروژه‌ی انقلابی گنو را اعلام کرد
۳۴ سال پیش در چنین روزی (۲۷ سپتامبر سال ۱۹۸۳)، ریچارد استالمن طرح خود را برای ساخت یک سیستم‌عامل آزاد شبیه یونیکس به‌صورت رسمی اعلام کرد. در آغاز ظهور برنامه‌نویسان کامپیوتری در دهه‌ی ۷۰ و اوایل دهه‌ی ۸۰ در قرن بیستم میلادی این فرهنگ وجود داشت که اکثر برنامه‌نویسان آنچه را که می‌نوشتند با سایر برنامه‌نویسان به اشتراک قرار می‌گذاشتند و اشتراک کد نرم‌افزارها امری عادی به‌حساب می‌آمد و برنامه‌نویسان سعی می‌کردند برنامه‌ها را بر اساس نیاز خود کمی تغییر دهند و بهبود بخشند و مجددا به اشتراک قرار دهند. اما از آغاز دهه ۸۰ میلادی این فرهنگ تغییر کرد و با تجاری شدن نرم‌افزارها و پیدایش فضای رقابتی و شدت گرفتن آن، شرکت‌های تولیدکننده‌ی نرم‌افزار، سیاست‌های خود را تغییر دادند و برنامه‌نویسان نمی‌توانستند برنامه‌های دیگران را تغییر دهند و آن‌ها را بهبود ببخشند و حتی این امر تبدیل به یک جرم شد. مایکروسافت در این زمینه از همه شرکت‌ها هم بزرگ‌تر بود و هم بیشتر دست به این کار می‌زد.
در این میان ریچارد استالمن که در آزمایشگاه دانشگاه MIT کار می‌کرد، به آزادی نرم‌افزار اعتقاد داشت و مخالف گرفتن این آزادی از کاربر بود. آزادی که کاربر بتواند نرم‌افزار خود را با همسایه خود به‌صورت مشترک استفاده کند و در صورت نیاز قسمت‌هایی از آن را تغییر دهد. او بر این عقیده پافشاری می‌کرد و دست‌فروشی نرم‌افزارهای وابسته به مالک را مخالف اصول اجتماعی و دور از اخلاق می‌دانست. به‌صورت خلاصه، حرف او به این معنی بود که نرم‌افزارها باید آزاد باشند و افراد بتوانند در صورت نیاز برنامه‌ها را تغییر دهند.
در اوایل دهه ۸۰ سیستم‌عامل‌ها خصوصی شدند و کاربر در زمان خرید متعهد می‌شدند تا سیستم عامل خریداری‌شده را در اختیار دیگران قرار ندهد. استالمن به‌طور کامل با قوانین حقوق معنوی مخالف بود و آن‌ها را مانع پیشرفت و مشارکت در امور می‌دانست. اینجا بود که استالمن بنیاد نرم‌افزار آزاد را شکل داد. هدف او ساخت یک سیستم عامل جدید بود. تفکر او به این شکل بود که سیستم‌عاملی را بسازد که به‌صورت آزاد در اختیار دیگران قرار بگیرد و افرادی را که از آن استفاده می‌کنند، تشویق کند تا آن را در اختیار دیگران نیز قرار دهند. به این ترتیب کاربران می‌توانستند از سیستم‌عاملی استفاده کنند که آزاد است و توزیع آن به دیگران نیز آزادانه انجام می‌شود.
او معتقد بود که همه باید بتوانند به نرم‌افزارهای مختلف دسترسی داشته باشند و از آن مهم‌تر اینکه بدانند درون نرم‌افزار چه می‌گذرد. او به خاطر همین فلسفه در سال ۱۹۸۴ آزمایشگاه دانشگاه MIT را که به‌نوعی خانه او نیز به‌حساب می‌آمد، ترک کرد و حتی تحصیلاتش در مقطع دکترا را نیمه‌کاره رها کرد تا بتواند روی پروژه گنو به‌صورت تمام‌وقت تمرکز داشته باشد. در سال‌های ابتدایی استالمن توانست کامپایلر جی‌سی‌سی و ویرایشگر ایمکس را توسعه دهد و منتشر کند تا بدین ترتیب ابزارهای اولیه ساخت و توسعه سیستم عامل گنو فراهم آید. تا سال ۱۹۹۰ تقریبا اکثر اجزای یک سیستم عامل به‌غیراز هسته آن آماده شده بود تا اینکه لینوس توروالدز در سال ۱۹۹۱ هسته لینوکس را آماده کرد تا پازل پروژه گنو کامل شود و اولین سیستم عامل آزاد شکل بگیرد و زیربنای ساختار فکری جنبش نرم‌افزار آزاد فراهم آید.
از استالمن به‌عنوان فیلسوف یاد می‌کنند و فلسفه‌ی او برای شکل‌گیری گواهی GPL را منجی نرم‌افزارهای آزاد می‌دانند.
دیگر رویدادهای مهم تاریخ ۵ مهر (۲۷ سپتامبر)
۱۹۰۸ - شروع به ساخت اولین مدل از خودروی فورد مدل T
۱۹۱۰ - ثبت پتنت تولید آمونیاک به نام فریتس هابر و روبر لو روسینیول
۱۹۲۲ - اختراع پایه‌های سیستم رادار کشتی‌ها در موسسه‌ی تحقیقاتی Naval Aircraft Radio Laboratory واشنگتن
۱۹۵۰ - اختراع منشی تلفنی
۲۰۰۸ - ژای ژیگانگ به‌عنوان اولین فضانورد چینی، راهپیمایی فضایی انجام داد
این مطلب در تاریخ ۵ مهر ۱۳۹۶ به‌روزرسانی شده است.
نظرات