۱۰ راز حل‌نشده در مورد انسان‌های اولیه

در مورد منشاء انسان مدرن دو نظریه وجود دارد، طرفداران نظریه‌ی اول که «خروج از آفریقا» نام دارد، باور دارند که اجداد انسان‌های کنونی ابتدا در آفریقا پا به زمین گذاشته‌اند و سپس در سراسر جهان پخش شده و جایگزین گونه‌های دیگر از انسان‌ها شده‌اند. اما نظریه‌ی دومی نیز با نام چند ناحیه‌ای وجود دارد که طبق آن اجداد انسان‌های کنونی نه در یک مکان جغرافیایی خاص بلکه در سراسر زمین بر اثر تکامل گونه‌های باستانی به وجود آمده‌اند و با گذشت زمان با همسایگان خود آمیخته‌اند که نتیجه‌ی آن به وجود آمدن انسان‌های مدرن امروزی است. اگرچه نظریه‌ی خروج از آفریقا قابل قبول‌تر به‌نظر می‌رسد اما طرفداران نظریه‌ی چندناحیه‌ای نیز بر عقیده‌ی خود پابرجا هستند.

دانشمندان، تعداد زیادی از اجساد انسان‌های باستانی را یافته‌اند که با بررسی آن‌ها به مسیر تکامل ما بیش‌ازپیش پی می‌برند. آن‌ها به‌دنبال یافتن قدیمی‌ترین اجداد مستقیم و نزدیک‌ترین خویشاوندان به انسان هستند. یافتن قدیمی‌ترین اجداد انسان‌های کنونی در رسیدن به جواب سؤال‌های اساسی مانند آنکه چه پیشرفتی باعث انسان‌شدن ما شده است و چرا انسان‌های هوشمند کنونی پا به عرصه‌ی حیات گذاشته‌اند، به دانشمندان کمک خواهد کرد.

آیا نژاد انسان‌های کنونی، اصیل باقی‌مانده است و جای پسرعموهای منقرض شده‌اش یعنی انسان‌های نئاندرتال را گرفته است؟ دانشمندان شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد انسان‌های نئاندرتال منقرض نشده‌اند؛ بلکه ژن‌های آن‌ها با نسل کنونی انسان درهم آمیخته شده است.

نسل کنونی انسان‌ها حدود ۵۰,۰۰۰ سال پیش از آفریقا به سراسر جهان گسترش یافت و به سرعت تمام قاره‌ها بجز قطب جنوب را مستعمره‌ی خویش کرد، حتی انسان توانست به جزایر دورافتاده‌ی اقیانوس آرام نیز راه یابد. تعدادی از دانشمندان عقیده دارند این مهاجرت پس از به وجود آمدن تحولی در مغز انسان به وجود آمده است که به آن امکان استفاده‌ی گستره از زبان و ابزار آلات را داده است" اما نظریه‌ی مقبول‌تری نیز وجود داد که می‌گوید انسان قبل از مهاجرت از آفریقا مغز تکامل یافته پیدا کرد و پس از آنکه به آستانه‌ای از نظر میزان جمعیت رسید، تصمیم به ترک زادگاه خود گرفت.

کلمه‌ی هابیت نام مستعاری است که به اسکلت انسان کوچک یافته‌شده در سال ۲۰۰۳ میلادی در جزایر اندونزیایی فلور گفته می‌شود. شاید این اسکلت، گونه‌ای تغییرشکل‌یافته از نسل کنونی انسان‌های هوشمند بوده‌است و شاید یک تیره‌ی منقرض‌شده از شامپانزه‌ها. یافتن منبع به وجود آمدن این گونه می‌تواند به روشن‌شدن رمز و راز مسیر پر فراز و نشیب تکامل انسان کمک کند.

شواهد جدید نشان می‌دهد که بشر هنوز نیز در حال تکامل است و سرعت این تکامل بیشتر از ۱۰۰ برابر سطح تاریخی آن در زمان روی‌آوردن انسان به کشاورزی است. بعضی از دانشمندان، قدرت این شواهد را زیر سؤال می‌برند. به‌نظر آن‌ها مشخص نیست آیا ژن خاصی مسئول سرعت بخشیدن به این تکامل است و ثمرات آن برای انسان چه بوده است، بااین‌حال اگر سرعت تکامل تسریع شده باشد، سؤالی که مطرح می‌شود این است که چرا این اتفاق افتاده است؟ ممکن است رژیم غذایی یا بعضی از بیماری‌ها عامل به وجود آمدن این فشار و تسریع تکامل نسل بشر شده باشند.

حدود ۲۴ هزار سال پیش گونه‌ی کنونی انسان‌های هوشمند تنها انسان‌های موجود در جهان نبوده‌اند و خویشاوندان نزدیک ما یعنی انسان‌های نئاندرتال هنوز زنده بودند. هابیت یافت شده در اندونزی نیز ممکن است گونه‌ای از انسان هوشمند بوده باشد که تا ۱۲ هزار سال پیش توانسته زنده بماند. اما چرا این گونه‌ها مرده‌اند و ما زنده مانده‌ایم؟ آیا عفونت یا تغییرات آب‌و‌هوایی باعث از‌بین‌رفتن آن‌ها شده است یا اجداد ما آن‌ها را از بین برده‌اند؟ برای هر کدام از این سناریوها شواهدی وجود دارد، اما هیچ‌کدام به قطعیت نمی‌رسند.

بدن انسان نسبت به گونه‌های نزدیک مانند میمون‌ها برهنه به‌نظر می‌رسد؛ ولی پیشینیان کهن انسان، پرموتر از نسل کنونی بودند. چرا این بی‌مویی در بدن انسان تکامل یافته است؟ یک نظریه می‌گوید اجداد انسان برای آنکه در دشت‌های گرم آفریقا خنک بمانند، موهای خود را از دست داده‌اند و نظریه‌ی دیگر می‌گوید ازدست‌دادن مو به انسان کمک کرد از هجوم انگل‌ها و انتقال بیماری‌ها در امان بماند. نظریه‌ی دیگری نیز می‌گوید از دست‌دادن مو پس از تصمیم اجداد ما برای زندگی درکنار آب‌ها به وجود آمد، اگرچه بسیاری از پستانداران آبزی در اندازه‌ی نزدیک به انسان در‌واقع به خزهایی متراکم مجهز شده‌اند.

اجداد ما حتی زمانی‌که مغزشان کوچ بود و عصر حجر نیز شروع نشده بود، شروع به ایستادن کردند. چرا انسان شروع به راه‌رفتن روی دو پا کرد، هنگامی که شامپانزه‌ها هنوز از دست‌های خود برای راه رفتن کمک می‌گرفتند؟ راه‌رفتن روی دو پا انرژی کمتری نسبت به حرکت چهار دست و پا نیاز دارد و احتمالا آزادشدن دست‌ها به اجداد ما کمک کرده است که بتوانند غذای بیشتری را با خود حمل کنند. ایستادن ممکن است باعث شده باشد که انسان بهتر بتواند دمای بدن خود را با کاهش سطح مورد تابش مستقیم نور خورشید کنترل کند و همچنین بتواند از دست‌ها برای حمل سلاح استفاده کند.

شکی در این نیست که مغز انسان باعث تفاوت او از دیگر گونه‌های موجودات زنده شده است. مغز انسان عضوی بسیار ارزشمند است که با اینکه تنها دو درصد از بدن انسان را شامل می‌شود اما حدود یک‌پنجم از کل انرژی بدن را مصرف می‌کند. این درحالی است که در حدود دو میلیون سال پیش هیچ کدام از اجداد ما از مغزی بزرگ‌تر از مغز یک میمون در مقایسه با اندازه‌ی بدن برخوردار نبوده‌اند. پس چه عاملی باعث رشد مغز انسان تا به این مقدار شده‌ است؟ یک احتمال این است که افزایش مغز به‌علت استفاده‌ی بهتر اجداد ما از ابزارآلات بوده است. احتمال دیگر آن است که مغز بزرگ‌تر باعث تعامل بهتر میان انسان‌ها شده است و شاید تغییرات اساسی در محیط‌زیست باعث رشد مغز و توانایی زنده ماندن در میان این سختی‌ها شده باشد.