زمین در آستانه‌ی ششمین انقراض عام
در طی صد سال گذشته، گونه‌های مختلف مهره‌داران با سرعتی ۱۱۴ برابری نسبت به حالت فرضی نبود انسان‌ها در زمین، در حال انقراض هستند. این ادعا از سوی محققانی که از روش‌های گوناگون برای ارزیابی سرعت انقراض استفاده کرده‌اند، مطرح شده است. این بدین معنی است که گونه‌های حیوانی که در قرن اخیر از بین رفته‌اند، در حالت عادی و طبیعی خود باید در طی ۱۱/۴۰۰ سال از بین می‌رفتند.
غالب این انقراض‌ها به دلیل فعالیت‌های انسانی هستند که سبب آلودگی و انتشار کربن و تغییر وضعیت اقلیمی شده‌اند. جرالد سابالوس که استاد مهمان در دانشگاه استنفورد آمریکا است، می‌گوید:
فعالیت ما بر روی زمین باعث انقراض گونه‌هایی شده است که در تاریخ بشریت کم نظیر بوده‌اند و شاید موارد مشابه کمی در طول تاریخ زمین داشته باشند.
سابالوس از همان دوران کودکی در جستجوی دلیلی برای انقراض حیوانات بوده است. در تحقیق جدید، او و همکارانش بر روی انقراض مهره‌داران متمرکز شده‌اند. مهره‌داران شامل انواع جانداران از جمله پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها می‌شوند.
ابتدا لازم بود که آن‌ها تعداد جاندارانی که در حالت طبیعی منقرض شده‌اند را بدست آورند. بدین منظور از داده‌های تحقیقی که در سال ۲۰۱۱ انجام شده بود، استفاده کردند. این تحقیق با مطالعه بر روی فسیل‌ها و موارد ثبت شده در تاریخ، تخمین می‌زند که از هر ده هزار گونه‌ی مهره‌داران در طی صد سال دو گونه منقرض می‌شوند.
سپس سابالوس و همکارانش به محاسبه‌ی نرخ انقراض مدرن و امروزی پرداختند. برای انجام این محاسبات از داده‌های سازمان بین‌المللی حفاظت از طبیعت استفاده کردند. وظیفه‌ی این سازمان تحت نظرگیری گونه‌های جانوری در خطر انقراض است. لیست قرمزی که در اختیار این گروه قرار داده شده، تعداد گونه‌های منقرض شده و یا منقرض شده‌ی احتمالی را از سال ۱۵۰۰ میلادی به بعد مشخص می‌کند.
آن‌ها با توجه به این لیست، دو نرخ انقراض را محاسبه کردند. اول نرخ انقراض مهره‌دارانی که به صورت قطعی از بین رفته‌اند و دوم نرخ انقراض براساس تعداد مهره‌دارانی است که قطعا از بین رفته‌اند و یا احتمال دارد منقرض شده باشند.
با توجه به نرخ طبیعی از سال ۱۹۰۰ باید ۹ گونه از مهره‌داران منقرض می‌شدند اما نرخ انقراض مدرن نشان می‌دهد که در طی این بازه ۴۶۸ گونه از بین رفته‌اند. این ۴۶۸ گونه شامل ۶۹ پستاندار، ۸۰ گونه پرنده، ۲۴ گونه از خزندگان، ۱۴۶ گونه دوزیستان و ۱۵۸ گونه ماهی می‌شوند. هر یک از این گونه‌ها در اکوسیستم کره‌ی زمین نقشی داشته‌اند، چه این نقش در بالای زنجیره‌ی غذایی باشد و چه در پایین آن. سابالوس می‌گوید:
هنگامی که گونه‌ای از جانداران از بین می‌روند، در عملکرد کره‌ی زمین برای ارائه‌ی خدمات زیست محیطی خللی ایجاد می‌شود.
محققان پدیده‌ای را انقراض عام می‌گویند که در آن ۵ درصد از گونه‌های موجود در زمین در یک بازه‌ی زمانی کوتاه از بین بروند. براساس اطلاعات بدست آمده از فسیل‌ها پنج انقراض عام در تاریخ کره‌ی زمین اتفاق افتاده که آخرین آن ۶۵ میلیون سال قبل بوده است. در آخرین انقراض عام گونه‌ای از دایناسورها با برخورد یک جرم بزرگ آسمانی به طور کامل از بین رفته‌اند. پاول ارلیخ، استاد تحقیقات جمعیتی در دانشگاه استمفورد می‌گوید:
بدون هیچ شکی امروزه در حال ورود به ششمین دوره از انقراض عام هستیم.
با این سرعت در طی سال‌های عمر دو تا سه نسل از انسان‌ها، بخش بزرگی از تنوع جانوری بر روی زمین را از دست خواهیم داد. روند حیات دوباره و بازگشت به حالت قبلی ممکن است میلیون‌ها سال به طول بیانجامد. گونه‌های جانورانی می‌توانند جمعیتی بزرگ داشته باشند که در سطح یک قاره پراکنده شوند، اما جمعیت برخی مهره‌داران به قدری پایین آمده است که نمی‌توانند نقش خود را به خوبی در اکوسیستم کره‌ی زمین ایفا کنند. سابالوس می‌افزاید:
جمعیت فیل‌ها در حد بحرانی کم شده است. علاوه بر فیل، شیرها، چیتاها، رینوها و جگوارها و بسیاری گونه‌های دیگر در خطر انقراض هستند.
البته امروزه با پیش‌گرفتن سیاست‌هایی می‌توان از وقوع این انقراض کم سابقه جلوگیری کرد. سابالوس می‌افزاید:
پیش‌گیری از ششمین انقراض عام نیاز به عکس‌العمل سریع و تلاش‌های فراوان دارد. باید سریعا فشار از روی جامعه‌ی حیوانات و جمعیت آن‌ها برداشته شود چرا که آن‌ها تحمل این سختی را ندارند.
در سال ۲۰۱۴ نیز کلینتون جنکینز در برزیل تحقیقی را منتشر کرده بود و به نتیجه‌ای مشابه با سابالوس و همکارانش رسیده بود. آن‌ها مدعی بودند سرعت انقراض جانداران در کره‌ی زمین در حال حاضر هزار برابر حالت فرضی است که انسانی در زمین وجود نداشته باشد. جنکینز می‌گوید:
آخرین تحقیق گواهی دیگر بر این موضوع است که ششمین انقراض عام در راه است. فعالیت انسان‌ها باعث ایجاد تغییراتی اساسی در شرایط اقلیمی شده است که برای بازگرداندن اثرات آن باید تلاش‌های زیادی صورت گیرد.
نظرات