۱۲۲ سال پیش در چنین روزی (۸ نوامبر ۱۸۹۵)، فیزیکدان برجستهی آلمانی ویلهلم رونتگن اشعهی ایکس را کشف کرد. ویلهلم رونتگن متولد ۱۰ فوریهی سال ۱۹۲۳ در آلمان بود. شهرت اصلی او به خاطر مطالعاتش در علوم فیزیک و مکانیک و همچنین کشف اشعهی ایکس است. او به خاطر این کشف مهم، در سال ۱۹۰۱ اولین جایزهی نوبل تاریخ را دریافت کرد. در سال ۲۰۰۴، سازمان IUPAC عنصر ۱۱۱ جدول تناوبی را به افتخار این دانشمند، رونتگنیوم نامید. رونتگنیوم عنصری رادیواکتیو است که ایزوتوپهای ناپایدار متعددی دارد.
ویلهلم در سال ۱۸۹۵ تمرکز اصلی آزمایشات خود را روی انواع مختلف لامپ خلأ گذاشته بود. او تجهیزات مختلف ساختهشده توسط دانشمندانی همچون هاینریش هرتز، جوان هیتورف، ویلیام کروکس، نیکولا تسلا و فیلیپ ون لنارد را در آزمایشهای خود استفاده میکرد. هدف اصلی آزمایشهای رونتگن، تاثیرات خارجی این لامپها در زمانی بود که یک تخلیهی الکتریکی از میان آنها عبور کند. در یکی از آزمایشها که از لامپ تولیدی لنارد استفاده میشد، از یک پنجرهی آلومینیمی برای خروج اشعههای کاتد از لامپ خلأ استفاده شد. علاوه بر آن، از یک مقوا برای جلوگیری از آسیب دیدن پوشش آلومینیومی استفاده شده بود. اشعهی کاتدی در این لامپ توسط میدانهای الکترومغناطیسی قوی تولید میشد و این میدانها میتوانستند آلومینیوم را تخریب کنند. به هر حال این پوشش مقوایی زمینهساز کشف اشعهی ایکس شد.
رونتگن در خلال آزمایش متوجه شد که با وجود ممانعت مقوا از خروج نور، اشعهی کاتدی نامرئی تاثیری فلئورسنت روی بخشی از آن دارد. این بخش از مقوا که تحت تاثیر اشعهی کاتدی بود، با باریوم پلاتینوسیانید پوشش داده شده بود. رونتگن در آزمایشهای بعدی میخواست مطمئن شود که لامپهای خلا تولید کروکس و هیتروف نیز با وجود داشتن شیشههای ضخیمتر، همین تأثیر را ایجاد میکردند. او در بعدازظهر ۸ نوامبر سال ۱۸۹۵ آزمایش خود را عملی کرد. در خلال آزمایشهای این لامپ خلأ بود که دانشمند آلمانی متوجه تاثیر اشعهای جدید و ناشناخته شد. او که آزمایشها را در آخر هفته انجام میداد، فرصت را غنیمت شمرد و آنها را به دفعات تکرار کرد. رونتگن در آن تاریخ نتوانست دلیل و نام کاملی برای کشف خود انتخاب کند و به همین دلیل نام «اشعهی ناشناخته» یا اشعهی X را برای آن انتخاب کرد. امروزه در بسیاری از مقالات علمی از این اشعه با نام اشعهی رونتگن نیز یاد میشود.
رونتگن در ادامهی تحقیقات توانست اولین تصویر اشعهی ایکس را نیز از دست خودش ثبت کند. این تصویر بهصورت اتفاقی و زمانی که او قصد داشت مادهای برای مقاومت در برابر تشعشات پیدا کند، ثبت شد. در این زمان بود که او تصمیم گرفت تحقیقاتش را بهصورت محرمانه انجام دهد؛ چرا که از اشتباه بودن نتایج میترسید. در نهایت این دانشمند آلمانی دو هفته بعد از اولین آزمایش، اولین تصویر کامل با استفاده از اشعهی ایکس را از دست همسرش ثبت کرد. مقالهی کامل کشف این اشعه در ۲۸ دسامبر سال ۱۸۹۵ منتشر شد که در ادامه، مدارک دکترای افتخاری و جایزهی نوبل را برای این دانشمند به ارمغان آورد.
نظرات