لیونل مسی دربرابر آیفون؛ بازیکنی که به نقطه اشباع نمی‌رسد
در ۹ژوئن۲۰۰۷، محصولی جدید به دنیای سرگرمی معرفی شد که تاریخ را به قبل و بعد از خود تقسیم کرد. این گجت جیبی را استیو جابز مشهور با همان غرور همیشگی جلو چشمان حضار در مراسم رونمایی اپل قرار داد. در همان زمان و در جایی دیگر، لیو مسی نوجوان در ناامیدی به‌سر می‌برد.
شکستن استخوان‌های کف پا مسی را ۳ ماه از رقابت‌ها دور کرد. در ۱۹ سالگی، وی دومین آسیب‌دیدگی طولانی‌مدت را تجربه کرد. تجربه‌ی اول با پارگی عضله‌ی همسترینگ و در فصل ۲۰۰۶-۲۰۰۵ رخ داد که مسی را از بازی پایانی لیگ قهرمانان اروپا مقابل آرسنال بازداشت.
به تالار رونمایی اپل بازمی‌گردیم. جابز ادعا می‌کرد محصول جدیدش تلفن‌همراه را بازتعریف می‌کند؛ اما امیدش برای فروش فقط ۱۰ میلیون دستگاه و سهم ۱ درصدی از بازار گوشی‌های موبایل تا سال ۲۰۰۸، کمی فروتنانه به‌نظر می‌رسید. به‌هرحال، هدف مدنظر جابز به‌راحتی به‌دست آمد. برای مسی که در ۳ فصل اول بازی کردنش، ۷ ماه را از دست داده بود، هدف فقط ایجاد رشد و سرعتی جدید در مسیر حرفه‌ای محسوب می‌شد. دسامبر آن سال، مسی به‌عنوان دومین بازیکن برتر پس از رونالدو در مراسم توپ طلای اروپا انتخاب شد.
آیفون و مسی هر دو پس‌از‌مدتی، به‌سرعت دلخواهشان رسیدند و حرکت صعودی‌شان شروع شد. تا پایان سال ۲۰۱۲، اپل بیش از ۳۰۰ میلیون دستگاه آیفون فروخت و مسی ۴ سال متوالی توپ طلا را ازآنِ خود کرد. آمار ۹۱ گل زده در یک سال از مسی، او را به‌مرور از بازیکنی عادی به حرفه‌ای و سپس دست‌نیافتنی و درنهایت، افسانه تبدیل کرده بود.
در مسیر پیشرفت آیفون و مسی، تقارن جالبی دیده می‌شود. همان‌طورکه اپل در سال ۲۰۱۲ حدود ۷۳ درصد از سهم صنعت گوشی هوشمند را ازآنِ خود کرد، مسی در مسیر دستیابی به آمار خیره‌کننده‌ی ۷۳ گل در فصل ۲۰۱۲-۲۰۱۱ بود. زمانی‌که آیفون در سال ۲۰۱۰ تصمیم گرفت از دوربین جلویی در گوشی استفاده کند، مسی موقعیت جدیدی در ترکیب تیمش پیدا کرده بود. او به‌عنوان مهاجم کاذب (False 9) در زمین بازی می‌کرد و دفاع حریف را به‌زانو درمی‌آورد. نگاه هوشمندانه‌ی مسی و پاس‌های دقیقش در آن موقعیت، حرکت بازیکنان دیگر و خط‌حمله را به عمق دفاع حریف آسان‌تر از همیشه کرده بود.
کشف نقطه‌ی اوج مسی اصلا فرایند آسانی نیست و با تحلیل نمودارهای گل‌های او نیز تفاوت دارد. او هیچ‌گاه به آمار خیره‌کننده‌ی فصل ۲۰۱۲-۲۰۱۱ نمی‌رسد؛ اما تداوم او در مسیر، وابستگی زیادی به بهینه‌سازی عناصر متعدد در سبک بازی‌اش دارد. او برای مدت زیادی نه‌تنها فوتبال بازی کرد؛ بلکه در استانداردی فوق‌حرفه‌ای به فعالیتش ادامه داد.
پیشرفت همیشگی مسی به عوامل متعددی از سبک بازی او مرتبط است
با گذشت بیش از یک دهه از ورود مسی و آیفون، آن‌ها به اسطوره‌هایی تبدیل شدند و جامعه‌ی طرفدارانشان نیز به آمارهای خیره‌کننده رسید. اکنون، روند آن‌ها با رخدادهای متعددی از انقلاب و تکامل دیده می‌شود. انقلاب‌هایی همچون حذف یک دکمه از آیفون یا انتقال مسی به‌سمت راست حمله‌ی بارسلونا رخ دادند.
در ژوئن۲۰۱۹، مسی ۳۲ ساله می‌شود؛ اما هیچ نشانه‌هایی از ضعف و شروع دوران رکود در این بازیکن نمی‌بینیم. به‌نظر نمی‌رسد کد پیشرفت مسی شکسته شده یا به سندرم فصل پانزدهم، فصلی رایج در میان فوتبالیست‌ها، دچار شده باشد. او به قدرت به حرکت ادامه می‌دهد و هیچ‌کسی نمی‌خواهد لیونل افسانه‌ای از خطوط میانی بارسلونا کنار گذاشته شود. لیگ‌ها و طرفدارها نیز هنوز به بازی‌کردن او علاقه‌مند هستند.
مسی با وجود ۹۰۰ بازی برای باشگاه و تیم ملی، روند استهلاک خطری برای او ایجاد نکرد. مسی به‌مرور سرعت فعالیت خود را کم کرد و با همین روش، از استهلاک مرسوم در میان فوتبالیست‌ها دور ماند. در دورانی که دونده‌های ماراتن مانند شعبده‌بازها به‌نظر می‌رسند، مسی با روش جالبش برخلاف جریان موجود حرکت کرد. او در ۵ سال گذشته، به‌صورت میانگین ۱.۵ کیلومتر کمتر از بازیکنان هم‌دوره‌ی خودش در زمین بازی دویده است. شاید ایستادن و کمتر حرکت‌کردن، برای لیگ سرعتی و جذابی که مسی در آن بازی می‌کند، رویکرد مناسبی نباشد؛ اما به‌هرحال، با آخرین نسخه از سیستم‌عامل درونی بازیکن افسانه‌ای هم‌خوانی دارد.
روندی که مسی در سال‌های اخیر در پیش گرفت، در حرکت‌کردن و استارت‌های انفجاری او هم کمک‌کننده خواهد بود. روش ایستادن و راه‌رفتن او شاید برای متخصصان پزشکی و بیومکانیکش مناسب به‌نظر نرسد؛ ولی به‌هرحال کاربردی بوده است. دوازده سال از حرکت تاریخی او دربرابر تیم ختافه در نیوکمپ می‌گذرد؛ حرکتی انفجاری به‌طول ۵۰ متر که ۴ مدافع و یک دروازه‌بان را در آن دریبل کرد و برای لحظه‌ای هم توپ را از دست نداد؛ گلی استثنائی که در حافظه‌ی علاقه‌مندان فوتبال وجود دارد. مسی پس از گذشت آن همه سال، با استفاده از همین روندهای استراحت و راه‌رفتن، هنوز می‌تواند دریبل‌های خیره‌کننده و استارت‌های کوتاه داشته باشد.
درحال‌حاضر، اپل تاحدودی با کاهش فروش آیفون دست‌وپنجه نرم می‌کند. آن‌ها از سال ۲۰۱۷ و با حذف دکمه‌ی هوم از آیفون ۱۰، کمی با مشکل فروش روبه‌رو بوده‌اند. درمقابل، مسی که در فصل جاری هم بخت حضور در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان اروپا را دارد، بیش‌ازپیش به مرحله‌ی پختگی و تخصص نزدیک شده است.
آمار فروش آیفون درمقایسه‌با گل‌های زده‌ی مسی در هر بازی
در فصل جاری، مسی ۷ گل از روی ضربه‌ی کاشته به‌ثمر رساند. او اکنون با رکورد قبلی خود برابری می‌کند و البته، احتمالا ۱۳ بازی دیگر نیز در ۳ جام پیش رو دارد. بازیکن افسانه‌ای بارسلونا برای سومین فصل متوالی، در ۳ بازی پی‌درپی از روی ضربه‌ی ایستگاهی گل زده است. او در ۵ فصل گذشته، ۲۰ بار چنین گل‌هایی به‌ثمر رسانده و جدیدترین رقیب او در ۵ لیگ برتر اروپایی، میرالم پیانیچ، هافبک بوسنیایی یوونتوس، با ۱۱ گل قرار دارد.
در موضوع گل‌های زده‌ی مسی از روی ضربه‌های ایستگاهی، یک عنصر باید به‌دقت در نظر گرفته شود. تنها در فصل جاری، او ۵۴ ضربه‌ی ایستگاهی زده که درمقایسه‌با میانگین ۱۰ سال گذشته‌‌اش، رشد ۶۰ درصدی را نشان می‌دهد. بهبیانِدیگر، می‌توان گفت بخت گل‌زدن مسی با ضربه‌های بیشتر افزایش یافته است.
گویی مسی قصد ندارد به نقطه‌ی اشباع برسد
آمار گل‌های ایستگاهی مسی حقیقت مهم‌تری نیز نشان می‌دهد. در سال‌های اخیر، وی بخش مهمی از بازی را به خود توپ سپرد و کمتر دریبل زد (۱۹ درصد کاهش دریبل درمقایسه‌با میانگین از سال ۲۰۰۹). مسی امروز بیش از همیشه تهدیدی بیرون از محوطه‌ی جریمه برای تیم‌های حریف است و شوت‌های بیشتری از آن منطقه روانه‌ی دروازه‌ها می‌کند. او در بخش خلاقیت نیز پیشرفت درخورتوجهی تجربه کرد. تعداد پاس‌های دقیق از فاصله‌ی دور و ایجاد فرصت گلزنی برای هم‌تیمی‌ها به‌ترتیب افزایش ۶۹ و ۲۷ درصدی داشت.
باتوجه‌به همه‌ی آمارهای بالا و حسی که از بازی‌کردن مسی دریافت می‌کنیم، گویی او قصد ندارد به مرحله‌ی اشباع برسد. کلیشه‌ای به‌مدت بیش از یک دهه ادامه داشت که همیشه او در‌حال‌پیشرفت بود. درواقع، شاید صفات عالی برای توصیف بازی‌کردن اَبَرستاره‌ی آرژانتینی محبوب هم به‌پایان رسیده باشد. او ۱۵ فصل متوالی را در فوتبال سپری کرده و هنوز بسیاری از مردم جهان او را تحسین می‌کنند.
تکراری‌شدن و طرد از جامعه روندی عادی در دنیای فوتبال محسوب می‌شود. دوران طلایی منچستریونایتد در دهه‌ی ۱۹۹۰ را می‌توان مثالی عینی برای این حقیقت دانست؛ اما درباره‌ی مسی اوضاع فرق می‌کند. چه کسی از او خسته شده است؟ بازیکن افسانه‌ای کاتالان‌ها در بازی ماه قبل خود برابر رئال بتیس، گل‌های ۶۸۱ و ۶۸۲ و ۶۸۳ خود را به‌ثمر رساند و پنجاه‌ویکمین هت‌تریک خود را ثبت کرد. پس از گذشت این همه سال، هنوز گل‌های او برای طرفداران فوتبال جذاب هستند.
بازار موبایل برخلاف اسطوره‌ی فوتبال به نوعی سکون رسیده است
پای چپ فوتبالیست بزرگ قرن بیست‌ویکم که زمانی شکسته و آسیب‌دیده بود، امروز هنوز گل‌های زیبای چرخشی از روی ضربه‌های ایستگاهی به‌ثمر می‌رساند که ارزش بارها دیدن دارد. اولین گل پنجاه‌ویکمین هت‌تریک او، ضربه‌ای استادانه به گوشه‌ی دروازه بود. سپس، گلی زیبا با ردکردن ۳ مدافع حریف به‌ثمر رسید که شبیه به خریداران اولیه‌ی آیفون در روز اول عرضه، پشت‌سر او ایستاده بودند. درنهایت، آخرین گل به زیبایی هرچه‌تمام‌تر از لبه‌ی محوطه‌ی جریمه به‌ثمر رسید که نه‌تنها تحسین هم‌تیمی‌ها، بلکه تشویق طرفداران تیم حریف را نیز به‌همراه داشت.
در بازار گوشی‌های هوشمند، با روندی ثابت و بدون پیشرفت روبه‌رو شده‌ایم که شاید دیگر جذابیتی برای طرفداران همیشه علاقه‌مند ندارد. امروزه در اروپا و آمریکا، تمایل به مالکیت گوشی‌های هوشمند متوقف شده است. بهبیانِدیگر، راضی‌کردن مردم به خرید گوشی‌های جدید با وجود عالی‌بودن محصولات فعلی و انجام همه‌ی کارهای موردنیاز، دشوارتر از همیشه به‌نظر می‌رسد. اپل که هرسال نمونه‌های جدیدی به بازار عرضه می‌کند، مشکلاتی در بحث فروش پیش روی خود می‌بیند. کاربران آیفون که هر ۱۸ ماه به خرید محصول جدید تمایل نشان می‌دادند، اکنون هر ۳ سال گوشی جدید می‌خرند.
محصولات ارزان‌تر، اما با کیفیت‌های مشابه به‌مرور توجه کاربران را از گوشی‌های اپل دور کرده‌اند. شرکت‌هایی همچون هواوی، دومین تولیدکننده‌ی بزرگ گوشی هوشمند در جهان، تهدیدی جدی برای اپل هستند؛ تهدیدی که از بردن توپ طلای اخیر به‌وسیله‌ی لوکا مودریچ برای لیونل مسی هم جدی‌تر خواهد بود.
اشاره‌نکردن به کریستیانو رونالدو و تشبیه آن به رقبای اندرویدی اپل و گوشی‌های سامسونگ، این مقاله را ناقص نشان می‌دهد. رونالدو را می‌توان شبیه به گوشی‌های سامسونگ نامید که رویکردی جایگزین شبیه به اندروید درمقایسه‌با iOS به مشتری عرضه می‌کنند. به‌هرحال، رقابت او با مسی نیز جذابیتی شبیه به رقابت گوشی‌های هوشمند در بازار دارد.
امروزه، گوشی‌های هوشمند به صفحاتی تاحدممکن بزرگ‌تر و شفاف‌تر مجهز شده‌اند و عمر باتری طولانی رسیده‌اند. کاربران امروزی منتظر به‌روزرسانی‌های انقلابی برای ادامه‌ی مسیر هستند؛ به‌روزرسانی‌ای که شاید بتوان به کیلیان امباپه و ترکیب سرعت و بی‌باکی او به‌عنوان نسل بعدی استعدادهای فوتبالی تشبیه کرد. در همین دوران که انتظار استعدادهای جدید را می‌کشیم، مسی به‌روزرسانی نرم‌افزاری جدیدی معرفی می‌کند.
مسی باردیگر پس از فصل ۲۰۱۲، آمار خود را به بیش از یک گل در بازی می‌رساند و قصد دارد رکورد فصل ۵۰ گلی خود را تکرار کند. در همین دوران، اپل اولین‌بار پس از معرفی آیفون، تصمیم گرفت تعداد گوشی‌های فروخته‌شده را به رسانه‌ها اعلام نکند. تاکتیک اپل نشان‌دهنده‌ی رسیدن آن‌ها به نقطه‌ی اشباع در بحث آیفون خواهد بود و همین رخداد معجزه‌ی دورشدن مسی از این نقطه را بیش‌ازپیش ملموس می‌کند.
نظرات