جو کیانی؛ از تولد در شیراز تا به‌زانو‌درآوردن اپل واچ در خاک آمریکا

خبری که برای بسیاری از ما دور از انتظار به نظر می‌رسید، سرانجام رسما تأیید شد: اپل تا چند روز دیگر فروش اپل واچ سری ۹ و اپل واچ اولترا ۲ را در بازار آمریکا متوقف می‌کند. دلیل چیست؟ شکایت شرکت مسیمو به رهبری جو کیانی.

کیانی که قبلا بارها اپل را به نقض پتنت‌های SpO2 شرکت مسیمو متهم کرده بود، سرانجام کار خودش را کرد و حکم توقف فروش مدل‌های جدید ساعت هوشمند اپل را گرفت. این حکم تا ۴ دی ۱۴۰۲ اجرایی می‌شود، مگر این‌که رئیس‌جمهور آمریکا شخصا دخالت کند.

به بهانه‌ی تحولات بی‌سابقه‌ی اپل واچ در بازار آمریکا، نگاهی به زندگی‌نامه‌ی مدیری ایرانی می‌اندازیم که حالا تیتر یک رسانه‌های حوزه‌ی فناوری است.

جو کیانی، متولد شهر شیراز، با بنیان‌گذاری شرکت مسیمو در آمریکا توانست به رؤیای خود رنگ حقیقت ببخشد. مسیمو که کیانی را در نقش مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره می‌بیند، به‌عنوان یکی از برترین سازندگان دستگاه پالس اکسی‌متر (اکسیژن‌سنج خون) در دنیا تجارت پرسودی برای خود رقم زده است.

امروزه بیمارستان‌ها برای اندازه‌گیری میزان اشباع اکسیژن در خون بیماران، از پالس اکسی‌متر استفاده می‌کنند و پروب این دستگاه را روی انگشت قرار می‌دهند.

مسیمو، جو کیانی را که در کودکی و فقر از ایران به آمریکا مهاجرت کرد، به فردی ثروتمند تبدیل کرد. رتبه‌بندی فوربز نشان می‌دهد جو کیانی امروزه یکی از میلیاردرهای صنعت پزشکی است.

کیانی که مهندس برق است می‌گوید دستگاه‌هایی که شخصا طراحی کرده عملکردی عالی دارند و سهم این دستگاه‌ها در بازار پالس اکسی‌متر بیمارستان‌های آمریکا کمی بیشتر از رقیب اصلی مسیمو یعنی نلکور (Nellcor) است.

نلکور یکی از زیرشاخه‌های شرکت تجهیزات پزشکی مدترونیک (Medtronic) به‌حساب می‌آید، شرکتی که تقریباً ۱۵ برابر بزرگ‌تر از مسیمو است. مسیمو و نلکور با هم حدودا ۹۰ درصد از فروش پالس اکسی‌متر را در بازار ایالات متحده به خود اختصاص داده‌اند.

بازار پالس اکسی‌متر بسیار پرسود است. مسیمو که دفتر اصلی‌اش در شهر ایرواین ایالت کالیفرنیا واقع شده سال گذشته توانست از ۱٫۲ میلیارد دلار درآمد، ۲۲۳ میلیون دلار سود کسب کند.

در میان رشد بازار سهام و افزایش تقاضا برای فناوری‌های توسعه‌داده‌شده توسط مسیمو به دلیل همه‌گیری کووید ۱۹ (پایین بودن سطح اکسیژن خون هشداری اولیه برای بدتر شدن این بیماری است)، سهام مسیمو از سال ۲۰۲۰ تا اواخر ۲۰۲۱ حدودا ۸۵ درصد رشد کرد و باعث شد ارزش بازار این شرکت به بیش از ۱۶ میلیارد دلار برسد.

جو کیانی سپس تصمیم گرفت رؤیاهایش را پیچیده‌تر کند. پس از بسته شدن بازار در ۱۵ فوریه‌ی ۲۰۲۲ (۲۶ بهمن ۱۴۰۰)، مسیمو در بیانیه‌ای اعلام کرد که با پرداخت بیش از یک میلیارد دلار شرکت سَوند یونایتد (Sound United) را تصاحب می‌کند.

با افت شدید ارزش بازار، جو کیانی شوکه شد: «فکر می‌کردیم سرمایه‌گذاران از تصمیم ما استقبال کنند و با در نظر گرفتن سابقه‌مان، مطمئن باشند که گند نمی‌زنیم.»

جو کیانی که تصویرش بر جلد مجله‌ی معتبر فوربز قرار گرفته، در مصاحبه با این رسانه درحالی‌که به کاناپه‌ی خود در دفتر بسیار مرتبش تکیه داده بود، اضافه کرد: «می‌دانی یکی از آن‌ها که سهام‌داری بزرگ و عصبانی بود به من چه گفت؟ او گفت که سوند یونایتد را پس بده، این شرکت را نخر.»

بااین‌حال مایک پولارک، از اعضای شرکت تحقیقاتی ولف ریسرچ در بوستون، از واکنش منفی بازار به تصاحب سوند یونایتد توسط مسیمو متعجب نشد: «در حوزه‌ی فناوری‌های پزشکی، تمرکز داشتن جواب می‌دهد.»

پولی که جو کیانی برای تصاحب سوند یونایتد در نظر گرفت هشت برابر بیشتر از درآمد قبل از بهره، مالیات و استهلاک (EBITDA) این شرکت بود، اما مایک پولارک اعتقاد دارد که مشکل اصلی از جای دیگری نشئت می‌گرفت. پولارک می‌گوید سوند یونایتد کسب‌و‌کار موفقی دارد و پیش‌بینی می‌شود به‌زودی مجموع درآمد مسیمو را با رشد ۶۷ درصدی به دو میلیارد دلار برساند، اما بازار سهام وال‌استریت اهمیت ویژه‌ای برای جهت‌گیری استراتژیک قائل است: «چرا باید مسیمو هدفون دورگوشی بفروشد؟»

تصاحب سوند یونایتد به‌شکل فوری باعث می‌شد شرکت تحت مدیریت جو کیانی سود کمتری نسبت‌به قبل کسب کند. حاشیه‌ی سود ناخالص کسب‌و‌کار تجهیزات پزشکی شرکت مسیمو به عدد تحسین‌برانگیز ۶۵٫۸ درصد می‌رسید. در کالاهای مصرفی حوزه‌ی لوازم الکترونیکی نظیر هدفون، حاشیه‌ی سود ۲۰ درصدی معمول‌تر است.

براساس اسناد رسمی، این اقدام در نهایت باعث شد پولیتن کپیتال منیجمنت، شرکت سرمایه‌گذاری فعال، تقریباً ۹ درصد از سهام مسیمو را تصاحب کند. شرکت در آن روزها یک سال از زمان بنیان‌گذاری‌اش می‌گذشت و توسط کوئنتین کوفی، یکی از سرشناس‌ترین افراد حوزه‌ی سرمایه‌گذاری فعال، رهبری می‌شد.

پولیتن کپیتال منیجمنت به درخواست فوربز برای شفاف‌سازی درباره‌ی برنامه‌هایش پاسخ نداده، اما این شرکت در ماه مارس ۲۰۲۲ (اسفند ۱۴۰۰ و فروردین ۱۴۰۱) به شرکت سنتین (Centene) که در حوزه‌ی بیمه‌ی سلامت فعالیت می‌کند، کمک کرد که مدیرعاملش را عوض کند.

کیانی خیلی زود (قبل از رسیدن به ۱۸ سالگی) وارد دانشگاه شد، اتفاقی که در دانشگاه‌های آمریکا به وفور رخ نمی‌دهد. فوربز می‌گوید تعداد افراد کم‌سن‌و‌سال در محیط‌های دانشگاهی بسیار کمتر از قبل شده و این روند همچنان ادامه‌دار است. اکنون کمتر از یک درصد از کل دانشجوهای حاضر در دانشگاه‌های آمریکا کمتر از ۱۸ سال سن دارند. ۶۰ سال پیش، این عدد ۶ برابر بزرگ‌تر بود. کلودیا گولدین، مورخ اقتصادی در دانشگاه هاروارد، می‌گوید: «قبلا می‌گفتند که هرچه باهوش‌تر باشی باید سریع‌تر پیش بروی، اما اکنون برعکس این گفته صدق می‌کند.»

جو کیانی که از زمان عرضه‌ی اولیه‌ی سهام مسیمو در سال ۲۰۰۷ تاکنون بیش از ۵۰۰ میلیون دلار از سهام خود در این شرکت را به فروش رسانده و همچنان ۸٫۵ درصد از سهام مسیمو به ارزش ۶۵۰ میلیون دلار را دراختیار دارد، می‌گوید دستگاه‌های پزشکی به‌طور فزاینده‌ای با لوازم الکترونیکی مصرفی یکپارچه خواهند شد. او قصد دارد فعالیت‌های سوند یونایتد را به بازارهایی فراتر از هدفون‌های دورگوشی گسترش دهد تا این شرکت سراغ تولید سمعک و هدفون‌های پیشرفته‌تر برود.

اپل سال‌ها است در ساعت‌های هوشمندش قابلیت‌هایی با تمرکز بر سلامتی بدن ارائه می‌دهد. نسل جدید اپل واچ پیشرفته‌تر از همیشه شده است و می‌تواند ضربان قلب بیش از حد بالا یا پایین و حتی آریتمی قلبی را تشخیص دهد. سونی سال گذشته اعلام کرد که قصد دارد وارد بازار تولید سمعک شود.

تنها تفاوت واقعی مسیمو با رقبای نام‌برده این است که اپل و گارمین و سایر شرکت‌ها همگی بازیگرانی چند ملیتی و عظیم با دهه‌ها تجربه در فضای محصولات مصرفی هستند.

جو کیانی که اکنون ۵۹ سال سن دارد تاکنون از چالش‌های فراوانی عبور کرده است. کیانی در سال ۱۹۷۴ میلادی (۱۳۵۳-۱۳۵۲ شمسی) یعنی زمانی که تنها ۹ سال سن داشت به همراه خانواده‌اش از ایران به ایالت آلاباما در آمریکا مهاجرت کرد تا پدرش بتواند در دانشگاه، مهندسی بخواند.

کیانی می‌گوید آن‌ها در آن زمان هیچ پولی نداشتند و حتی در برهه‌ای زمانی او و سایر اعضای خانواده‌ی چهار نفره‌اش مجبور شدند در یک پروژه‌ی مسکن در شهر هانتسویل زندگی کنند. خانواده‌ی کیانی در سال ۱۹۷۷ میلادی (۱۳۵۶-۱۳۵۵ شمسی) به شهر سن‌دیگو در ایالت کالیفرنیا نقل مکان کرد، جایی که پدر جو در یک دوره‌ی آموزشی MBA ثبت‌نام کرده بود.

دو سال بعد، وقتی جو کیانی ۱۴ و خواهرش ۱۵ سال سن داشت، والدین آن‌ها برای کار کردن به ایران برگشتند (مادرش پرستار بود) و جو و خواهرش مجبور شدند به تنهایی زندگی کنند. کیانی با خنده به فوربز می‌گوید: «خواهرم به نوعی تبدیل به مادرم شد. دختر سخت‌گیری بود! برای من ساعت رفت‌و‌آمد تعیین می‌کرد.»

جو کیانی در سن ۱۵ سالگی از دبیرستان فارغ‌التحصیل شد. خودش می‌گوید دلیل فارغ‌التحصیلی زودتر از حد انتظارش این بود که در ایران ریاضیات پیشرفته‌ خوانده بود. به‌لطف این ریاضیات پیشرفته، کیانی توانست چند مقطع تحصیلی را به‌صورت جهشی بگذراند.

در همان سال جو کیانی به خواهرش در دانشگاه سن‌دیگو ملحق شد و شروع به تحصیل در رشته‌ی مهندسی برق کرد. کیانی هم‌زمان با تحصیل به‌صورت پاره‌وقت در یک سالن غذاخوری مشغول به کار بود و وظیفه‌ی مدیریت آپارتمانی را که در آن زندگی می‌کرد برعهده داشت.

کیانی تا جایی که توانست در تمامی کلاس‌های پروفسور فرد هریس (متخصص حوزه‌ی پردازش سیگنال) شرکت کرد و در سال ۱۹۸۷ میلادی (۱۳۶۶-۱۳۶۵ شمسی) با مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌ی مهندسی برق فارغ‌التحصیل شد.

جو کیانی در اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی (حدودا اواخر دهه‌ی ۶۰ شمسی) درحالی‌که به‌عنوان مهندس در شرکت انتم الکترونیکس (توزیع‌کننده‌ی قطعات نیمه‌هادی) فعالیت می‌کرد، شغل دوم برای خود در نظر گرفت و مشغول طراحی یک پالس اکسی‌متر ارزان ۱۰۰ دلاری برای یک استارتاپ شد.

کیانی پس از کار با پالس اکسی‌متر متوجه شد این دستگاه‌ها در اغلب مواقع هشدار کاذب می‌دهند. این هشدارهای کاذب معمولاً به هنگامی که بیمار به‌صورت تصادفی انگشت خود را تکان می‌داد، دیده می‌شد.

کیانی که اطلاعات زیادی درباره‌ی پردازش سیگنال و فیلترهای تطبیقی (نرم‌افزارهایی برای حذف نویز) داشت به استارتاپ موردبحث گفت که می‌تواند تعداد هشدارهای کاذب دستگاه پالس اکسی‌متر را کاهش دهد؛ اما این استارتاپ علاقه‌ای به ایده‌ی کیانی نداشت، به همین دلیل جو در سال ۱۹۸۹ میلادی (۱۳۶۸-۱۳۶۷ شمسی) یعنی زمانی که تنها ۲۴ سال سن داشت تصمیم گرفت کسب‌و‌کار خودش را راه‌اندازی کند.

کیانی در آن سال مسیمو را با رهن ثانویه‌ی ۴۰ هزار دلاری آپارتمانش بنیان‌گذاری کرد. کیانی به مدت دو سال، شب‌ها و آخر هفته‌ها در گاراژش در جنوب کالیفرنیا کار کرد و هم‌زمان روزها در شرکت انتم الکترونیکس فعالیت داشت.

جو کیانی با استفاده از معادله‌ای که از علم جبر یاد گرفته بود، شروع‌به کار روی دستگاهی آزمایشی کرد که باعث می‌شد پالس اکسی‌متر حتی در شرایطی که فرد دستش را تکان دهد یا جریان خون کمی داشته باشد نیز کار کند.

دستگاه جدید کیانی در بخش مراقبت‌های ویژه‌ی نوزادان بسیار کاربردی بود، چون نمی‌توان به نوزادان گفت که تکان نخورند. او تقریباً بلافاصله ایده‌ی خود را در قالب پتنت ثبت کرد و سراغ چهار شرکت آمریکایی رفت و امیدوار بود که فناوری مسیمو را با سیستم‌های تولیدشده توسط این شرکت‌ها ادغام کند.

تلاش‌های کیانی به درِ بسته خود و او در بازارهای خارج از ایالات متحده خوش‌شانس‌تر بود. شرکت تحت مدیریت کیانی با شرکت NEC در ژاپن و چندین شرکت در اروپا قرارداد امضاء کرد.

ورود به بازار بیمارستان‌های ایالات متحده تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسید. گروه‌های خرید تجهیزات بیمارستانی قراردادهایی سودآور و انحصاری با رقبای مسیمو در بازار آمریکا امضاء کرده بودند و تمایلی به همکاری با شرکت تحت مدیریت جو کیانی نداشتند.

نیویورک تایمز در مارس ۲۰۰۲ (اسفند ۱۳۸۰ و فروردین ۱۳۸۱) در گزارشی ویژه نگاهی به رویکرد گروه‌های خرید تجهیزات پزشکی در آمریکا انداخت و از مسیمو به‌عنوان شرکتی با پالس اکسی‌متر پیشرفته یاد کرد که اساسا از بازار آمریکا بیرون انداخته شده بود.

یک ماه بعد، جو کیانی به‌همراه رؤسای نوویشن (Novation) و پرمیر (Premier)، دو گروه خرید تجهیزات بیمارستانی، دربرابر اعضای کمیته‌ی فرعی ضدرقابت در کمیته‌ی قضایی مجلس سنا شهادت داد. کیانی در آن زمان به سناتورهای آمریکایی گفت: «رقیب اصلی ما یعنی نلکور که بیش از ۹۰ درصد از بازار پالس اکسی‌متر را دراختیار دارد به گروه‌های خرید تجهیزات پول می‌دهد تا مسیمو را از بازار حذف کنند و این وضعیت از بیخ اشتباه است.»

در عرض تنها یک ماه، شرکت پرمیر قراردادی به مسیمو پیشنهاد کرد و یک سال بعد مسیمو با نوویشن نیز وارد همکاری شد.

۱۰ سال بعد، کیانی شکایت مشابهی علیه رویال فیلیپس ثبت کرد. نلکور در سال ۲۰۰۶ شروع‌به پرداخت خسارت و جریمه به مسیمو کرد و در نهایت نزدیک‌به ۸۰۰ میلیون دلار پول به شرکت تحت مدیریت جو کیانی داد. رویال فیلیپس نیز در سال ۲۰۱۶ مجبور شد ۳۰۰ میلیون دلار پول به مسیمو پرداخت کند. مسیمو همچنین در سال ۲۰۰۲ شکایت دیگری با محوریت قوانین ضد انحصار علیه نلکور ثبت کرد و در آن پرونده توانست خسارت ۴۵ میلیون دلاری دریافت کند.

مسیمو حالا برای اپل دردسرساز شده است. جو کیانی می‌گوید اپل نه‌تنها پتنت‌های مسیمو را نقض کرده بلکه اسرار تجاری این شرکت را به سرقت برده است.

مدت کوتاهی پس از عرضه‌ی اولین پالس اکسی‌متر مسیمو سازگار با گوشی در سال ۲۰۱۳، اپل با این شرکت تماس گرفت تا درباره‌ی همکاری احتمالی مذاکره کند. کیانی به مقر اصلی اپل مراجعه و در آنجا جلسه‌ای برگزار کرد، اما جلسه نتیجه‌ی خاصی در پی نداشت.

در همان سال مدیر ارشد پزشکی مسیمو به اپل ملحق شد و به‌دنبال آن در سال ۲۰۱۴ مدیر ارشد فناوری یکی از شرکت‌های اسپین‌آف مسیمو نیز به اپل پیوست.

کیانی می‌گوید اپل چند پتنت ثبت کرده که مبتنی‌بر فناوری توسعه‌داده‌شده توسط او هستند. مسیمو در سال ۲۰۲۰ از اپل شکایت کرد و پس از مدت‌ها، حکم کمیسیون تجارت بین‌الملل ایالات متحده (ITC) اعلام کرد که فروش ساعت‌های جدید اپل باید متوقف شود.

مسیمو در تلاش است فعالیت‌های خود را به بازارهایی فراتر از تجهیزات پالس اکسی‌متر گسترش دهد. این شرکت اکنون دستگاهی دارد که می‌تواند به روش نادرون‌رو (بدون نیاز به سوزن) روی هموگلوبین خون نظارت کند (هموگلوبین رنگدانه‌ی قرمز در سلول‌های خون است که اکسیژن را از شُش به سایر اعضای بدن حمل می‌کند).

مسیمو همچنین یک شرکت آلمانی به نام TNI را تصاحب کرده است. TNI نوعی دستگاه کمک‌تنفسی می‌سازد تا اکسیژن لازم به بیماران مبتلا به آمفیزم یا برونشیت مزمن برسد.

با همه‌ی این‌ها همچنان کارشناسان تخمین می‌زنند که ۸۰ درصد از کل درآمد مسیمو در کسب‌و‌کار پزشکی درنتیجه‌ی فروش دستگاه پالس اکسی‌متر به دست می‌آید.

مسیمو در ماه آگوست ۲۰۲۲‌ (مرداد و شهریور ۱۴۰۱) اولین ساعت هوشمند خود را که ۴۹۹ دلار قیمت دارد و با نام Masimo Advanced Health Tracking شناخته می‌شود عرضه کرد. این ساعت هوشمند سطح اشباع اکسیژن خون، سرعت نبض، ضربان قلب، میزان آب بدن و موارد این‌چنینی را اندازه‌گیری می‌کند.

یک بیمارستان زنجیره‌ای در عربستان سعودی در حال انجام پروژه‌ای آزمایشی با ساعت هوشمند مسیمو است. جو کیانی می‌گوید اگر این پروژه به خوبی پیش برود، تعداد بیمارانی که از ساعت مسیمو استفاده می‌کنند از چندصد نفر به ۸۰ هزار نفر می‌رسد.

آیا یک شرکت فعال در حوزه‌ی فناوری‌های پزشکی که برند شناخته‌شده‌ای در بین مشتریان عادی ندارد، می‌تواند بزرگانی نظیر اپل و گارمین را به چالش بکشد؟ این سؤال در سه سال اخیر ذهن خیلی‌ها را درگیر کرده بود؛ تا این‌که سرانجام مشخص شد حتی باارزش‌ترین برند دنیا هم باید تسلیم قوانین شود.

مایک متسون، تحلیلگر شرکت مالی نیدهم، می‌گوید ارزش بازارِ ازهم‌گسسته‌ی ساعت‌های هوشمند به ۲۵ میلیارد دلار می‌رسد. این تحلیلگر می‌گوید که دور از انتظار است مسیمو بتواند بخشی از سهم اپل در بازار گجت‌های پوشیدنی را تصاحب کند، اما ساعت‌های مسیمو می‌توانند توجه گروه خاصی از ورزشکاران را به خود جلب کنند. مثلاً افرادی که برای ورزش‌های سه‌گانه و دو ماراتن تمرین می‌کنند به دستگاهی نیاز دارند که داده‌های حیاتی بدن را با دقت بالا اندازه بگیرد.

جو کیانی می‌گوید: «به عقیده‌ی من در دنیای مصرف‌کننده‌ها، فناوریِ بهتر برنده می‌شود. معتقدم هرچه یک سازمان به هدفش متعهدتر باشد، شانس بیشتری برای برنده شدن دارد. من به این حوزه متعهدم.» البته اپل و گارمین نیز تعهد زیادی به این بازار پرتلاطم دارند.