راهنمای خرید دستگاه تصفیه هوا + نکات مهم که باید بدانید

از زمان دنیاگیری کووید ۱۹، محبوبیت دستگاه‌ تصفیه هوا بیشتر شده است و این موضوع همین امروز هم دیده می‌شود؛ چون حتی با وجود پایان همه‌گیری، افراد بیشتری نسبت‌به قبل در خانه کار می‌کنند و به تصفیه هوا اهمیت بیشتری می‌دهند.

وقتی ساعات طولانی در خانه باشید، مواردی مثل بوی دود یا گردوغبار آزاردهنده می‌شود. دقیقا همین‌جا است که دستگاه تصفیه هوا اهمیت زیادی پیدا می‌کند. دستگاه تصفیه هوا می‌تواند ذرات آلاینده‌ی موجود در هوا را فیلتر کند.

محبوبیت دستگاه‌های تصفیه هوا باعث شد تعداد و تنوع این محصولات در بازار افزایش پیدا کند. با افزایش تنوع محصولات، این سؤال مهم ایجاد می‌شود که بهترین دستگاه تصفیه هوا را چه معیارهایی تعیین می‌کنند؟ در راهنمای خرید تصفیه هوا به شما کمک می‌کنیم محصول مناسبی را پیدا کنید.

دستگاه تصفیه هوا یا دستگاه تمیزکننده هوا، محصولی است که با هدف افزایش کیفیت هوای اتاق، آلاینده‌ها را از آن پاک می‌کند. به‌طور معمول تولیدکنندگان دستگاه‌های تصفیه هوا می‌گویند این دستگاه‌ها برای کسانی که از آلرژی رنج می‌برند و کسانی که به آسم مبتلا هستند، بسیار مفیدند. دستگاه‌های تصفیه هوا همچنین می‌توانند دود تنباکو را کاهش دهند یا حذف کنند.

دستگاه‌های تصفیه هوا تجاری معمولا در قالب واحدهایی کوچک یا واحدهایی نسبتا بزرگ ساخته می‌شوند. برخی از این دستگاه‌ها برای تصفیه هوای اتاق کاربرد دارند و برخی دیگر در صنایع مختلفی مثل پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

گاهی‌اوقات از دستگاه تصفیه هوا برای حذف ناخالصی‌های هوا در فرآیندهای صنعتی بهره گرفته می‌شود. دستگاه تصفیه هوا خانگی ابعاد جمع‌و‌جوری دارد و اگر به‌درستی انتخاب شود، هوای خانه را به‌خوبی تمیز می‌کند.

گردوغبار، گرده‌ها، شوره‌ی حیوانات خانگی و هاگ‌ها می‌توانند در نقش آلرژن عمل کنند و باعث ایجاد آلرژی در افراد مختلف شوند. ذرات دود و ترکیبات آلی فرار ممکن است باعث به‌خطرافتادن سلامتی شوند. قرار گرفتن در معرض این ذرات، احتمال ابتلا به سندرم ساختمان بیمار را افزایش می‌دهد.

دستگاه‌های تصفیه هوا با گرفتن ذرات اضافی، خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش می‌دهند. مزیت دیگر دستگاه تصفیه هوا، تنفس هوای بدون دود است. در راهنمای خرید دستگاه تصفیه هوا موارد مهمی را ذکر می‌کنیم تا بتوانید دستگاهی را که مناسب محل زندگی شما است پیدا کنید.

باتوجه‌به رشد شهرنشینی و افزایش آلاینده‌های ناشی از دود کارخانه‌ها و وسایل نقلیه، ساکنان شهرهای بزرگ با مشکل آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این مشکل در فصول سرد سال به‌دلیل بروز پدیده‌ای به نام وارونگی حادتر می‌شود و تنفس را برای افراد سخت‌تر می‌کند؛ به‌طوری‌که باعث بروز مشکلات تنفسی می‌شود.

در چنین شرایطی، توجه به سلامت هوایی که تنفس می‌کنیم، بیش‌ازپیش اهمیت پیدا می‌کند. ازآن‌‌‌جا‌که هر فرد معمولاً بیش از نیمی از شبانه‌روز را در منزل به‌سر می‌برد، عاقلانه است که برای بهبود سلامت هوا در منزل چاره‌ای اندیشیده شود. دستگاه‌های تصفیه‌ی هوا راهکاری برای بهبود کیفیت هوا در منازل به‌شمار می‌‌روند. این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند که هرکدام مصارف و مزایا و معایب خاص خود را دارند.

در محیط خانه علاوه‌بر آلاینده‌های موجود در هوا، پرز فرش، بوی غذا، پر پرندگان خانگی، بوی رنگ، دود سیگار و گردوخاک ممکن است وجود داشته باشند و هر‌کدام از آن‌ها امکان بروز مشکلاتی مانند آسم و آلرژی و میگرن را افزایش می‌دهند.

حال‌ که از اهمیت تنفس هوای پاک مطلع شدیم، بد نیست بدانیم که هنگام خرید دستگاه تصفیه‌ی هوا باید به چه نکاتی توجه کرد.

اولین نکته‌ای که باید در نظر گرفت، مقدار فضایی است که قصد دارید هوای آن را تصفیه کنید. پیشنهاد می‌کنیم ظرفیت فضای پوشش دستگاهی که می‌خرید، بیشتر از فضای مدنظرتان باشد. فراموش نکنید که ظرفیت پوشش این دستگاه‌ها به متر‌مکعب محاسبه می‌شود. هنگام محاسبه‌ی فضای اتاق خود ارتفاع را نیز باید در نظر بگیرید. برای مثال، یک دستگاه تصفیه‌ی هوا که ظرفیتش ۴۵۰ تا ۵۰۰ متر‌مکعب است، می‌تواند برای اتاقی با ۳۰۰ متر‌مکعب فضا و ۹ متر ارتفاع مناسب باشد.

عملکرد دستگاه‌های تصفیه‌ی هوا با معیارهای نرخ تحویل و تهویه‌درساعت سنجیده می‌شود. درادامه، این موضوع را بررسی می‌کنیم.

نرخ تحویل درواقع به شما می‌گوید چه مقدار هوای تصفیه‌شده از دستگاه خارج می‌شود و سرعت عملکرد دستگاه چقدر است. هرچه CADR بیشتر باشد ظرفیت تصفیه‌ی دستگاه نیز بیشتر است. براساس فضای اتاقی که قصد دارید دستگاه تصفیه را در آن قرار دهید، می‌توانید دستگاهی با نرخ تحویل بیشتر برای آن فضا انتخاب کنید.

ACH مشخص می‌کند که دستگاه تصفیه‌ در هر ساعت چند بار موفق می‌شود هوای اتاق را کاملاً تصفیه‌ کند. باتوجه‌به آلودگی زیاد هوا در برخی شهرها مثل تهران، لازم است دستگاهی انتخاب شود که ACH چهار داشته باشد؛ یعنی هر ۱۵ دقیقه یک بار هوای اتاق را کاملاً تصفیه کند.

جالب است بدانید به‌دلیل وجود فضای رقابتی در بازارِ دستگاه‌های تصفیه‌ی هوا، شرکت‌ها معمولاً نرخ تحویل (CADR) را افزایش می‌دهند و روی این موضوع مانور تبلیغاتی بیشتری می‌دهند؛ در‌صورتی‌که درباره‌ی تهویه در ساعت (ACH) عموماً سکوت می‌کنند. توجه کنید حتی اگر دستگاهی فضای پوشش زیادی داشته باشد؛ اما تهویه در ساعت آن کم باشد، باید به عملکرد کلی آن شک کرد.

فناوری به‌کاررفته در دستگاه تصفیه‌ی هوا عامل بسیار مهمی در انتخاب و خرید آن به‌شمار می‌آید. اساساً فناوری این دستگاه‌ها به دو بخش کلی اکتیو (Active) و پسیو (Passive) تقسیم می‌شود. شما به‌عنوان خریدار باید فرق بین این دو فناوری را بدانید.

• اکتیو: تصفیه‌ی هوای اکتیو عامل‌هایی در فضای آزاد است و از این طریق آلاینده‌های موجود در هوا را یونیزه می‌کند و باعث رسوب آن‌ها می‌شود. دستگاه‌هایی که از این فناوری استفاده می‌کنند، چنانچه برچسب Ozone-Safe نداشته باشند، گاز اوزون ساطع می‌کنند. چنین دستگاه‌هایی برای استفاده داخل منزل مناسب نیستند و برای ریه‌ ضرر دارند؛ پس لازم است هنگام تهیه‌ی دستگاه‌هایی با فناوری اکتیو و یونیزاسیون، به این نکته توجه کنید.
• پسیو: دستگاه مبتنی‌بر تصفیه‌ی هوای پسیو، به‌کمک فیلترهای موجود آلاینده‌ها را جذب می‌کند و گاز اوزون نیز آزاد نمی‌کند. بنابراین، این نوع دستگاه‌ها برای استفاده در محیط منزل گزینه‌های بهتری به‌حساب می‌آیند.

در جدول زیر مطرح‌ترین فناوری‌های تصفیه‌ی هوا و مزایا و معایب هر کدام را مشاهده می‌کنید.

از سایر فناوری‌های استفاده‌شده در این دستگاه‌ها می‌توان به کربن فعال‌ (Activated Carbon) و اشعه‌ی ماورای بنفش اشاره کرد.

کربن فعال به‌دلیل فرایندهایی که روی آن اِعمال می‌شود، منافذی بسیار ریز و خاصیت جذب و میکروب‌زدایی فراوانی دارد. نقش کربن فعال حذف بو و به‌دام‌انداختن ذرات شیمیایی معلق در هوا است.

علاوه‌براین، اشعه‌ی ماوراءبنفش می‌تواند آلاینده‌های انباشته‌شده روی فیلترهای دستگاه تصفیه را خنثی کند. میزان تأثیرگذاری اشعه به زمانی بستگی دارد که این آلاینده‌ها درمعرض آن قرار می‌گیرند.

مهم‌ترین بخش دستگاه تصفیه‌ی هوا، فیلترهای آن است؛ بنابراین، نوع و کیفیت فیلترهای به‌کاررفته در دستگاه نقش تعیین‌کننده‌ای در تأثیرگذاری آن ایفا خواهند کرد. فیلترها باید آلاینده‌هایی مانند پشم و پرز، غبار، دود، بو و دیگر موارد مضر موجود در هوا را به خود جذب کنند.

قبل از هرچیز، دستگاه تصفیه باید یک پیش‌فیلتر داشته باشد تا ذرات نسبتاً درشت مانند مو را در همان مرحله‌ی ورود هوا به دستگاه دفع کند. پس‌از‌آن، فیلتر هپا (HEPA) از اهمیت زیادی برخوردار است.

فراموش نکنید که تعویض فیلتر در این دستگاه‌ها هزینه‌های نسبتا سنگینی دارد؛ پس، از همان ابتدا دستگاهی انتخاب کنید که فیلترهای آن در بازه‌های زمانی طولانی‌تری به تعویض نیاز پیدا کنند. البته بازه‌ی زمانی مذکور ارتباط مستقیمی به میزان آلودگی هوای پیرامون شما خواهد داشت؛ اما معمولاً ۴ تا ۵ ماه زمان مطلوبی است.

باتوجه‌به این موضوع، برای افزایش عمر و عملکرد دستگاه لازم است فیلترهای آن هرازگاهی تعویض شوند. بنابراین، نکته‌ای که باید مدنظر قرار دهید، این است که دستگاه منتخب شما نشانگر تعویض فیلتر داشته باشد. این نشانگر زمان دقیق تعویض فیلتر را به شما اطلاع می‌دهد.

قابلیت حمل دستگاه تصفیه با وزن آن رابطه‌ی مستقیم دارد؛ اما هیچ رابطه‌ی معنی‌داری با توانایی دستگاه ندارد. به این موضوع دقت کنید که دستگاهی کوچک نیز می‌تواند اتاقی بزرگ را به‌طوربهینه تصفیه کند؛ پس نباید فریب اندازه‌ی بزرگ دستگاه‌ها را بخورید. دستگاه‌های بزرگ تصفیه هم از‌لحاظ وزن و هم ازلحاظ هزینه سنگین هستند و فضای زیادی اشغال می‌کنند‌.

توصیه می‌کنیم که هنگام خرید دقت کنید دستگاه سروصدای زیادی تولید نکند. بلندی صدای تولیدی دستگاه عموماً در مشخصات دستگاه با دسی‌بل (db) مشخص شده است. هرچه دسی‌بل کمتر باشد، آرامش بیشتری خواهید داشت. درباره‌ی مصرف برق و بهینه‌بودن و برچسب مصرف انرژی دستگاه نیز باید دقت کافی به‌خرج دهید؛ چرا‌که دستگاه پرمصرفی که شبانه‌روز کار کند، می‌تواند باعث شود در پایان ماه با مشاهده‌ی قبض برق بیماری‌های تنفسی را ترجیح دهید!

بهتر است در خرید دستگاه تصفیه‌ی هوا خساست به‌خرج ندهید؛ زیرا دستگاه‌های ارزان‌تر متعاقباً عملکرد ضعیف‌تر و احتمالاً در‌ادامه خرج بیشتری در پی خواهند داشت که می‌تواند شامل هزینه‌ی فیلترها و مصرف برق باشد.

هزینه‌ای که بابت خرید دستگاه تصفیه‌ی هوا با‌کیفیت می‌پردازید، هزینه‌ای است که برای تأمین سلامت خود و اعضای خانواده پرداخت می‌کنید. پس تاحدممکن از خرید دستگاه‌های ارزان و بی‌کیفیت خودداری کنید؛ زیرا این دستگاه‌ها نه‌تنها کمکی به سلامتی شما نخواهند کرد؛ بلکه در مواقعی می‌توانند حتی تأثیر منفی نیز بر سلامت شما بگذارند.

• دستگاه‌ تصفیه‌ی هوا در‌صورت باز‌بودن در و پنجره، تأثیر چندانی نخواهد داشت.
• سیاست یکی برای همه در این مورد جواب نمی‌دهد؛ یعنی یک دستگاه قابل‌‌حمل فقط از‌پسِ یک اتاق برمی‌آید، نه کل خانه.
• به‌منظور کاهش هزینه‌ی مصرف برق، به‌دنبال دستگاهی با گزینه‌های ذخیره‌ی انرژی و رتبه‌ی عالی در برچسب انرژی باشید.
• درباره‌ی داشتن گارانتی و خدمات پس از فروش و سهولت تعویض فیلترها مطمئن شوید.
• دستگاه‌ تصفیه‌ی هوا باید همیشه روشن باشد تا بازدهی مطلوبی ارائه دهد.